Rynki zagraniczne.

Powrót

Świat

01-12-23

Organizacje ::Rola GATT i WTO w liberalizacji handlu

Światowy system liberalizacji handlu oparty na współpracy wielostronnej powstał na konferencji w Hawanie w 1947 roku kiedy to 21 państw ustaliło tekst Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu (GATT). Celem negocjatorów na konferencji hawańskiej było stworzenie ogólnoświatowego systemu współpracy gospodarczej opartego na trzech filarach - Międzynarodowym Funduszu Walutowym, Międzynarodowym Banku Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) i Międzynarodowej Organizacji Handlu.

Cele stawiane sobie przez negocjatorów w Hawanie nie zostały osiągnięte. Kolejna konferencja w Bretton Woods doprowadziła do utworzenia tylko dwóch organizacji (MFW i Bank Światowy), natomiast organizacja handlowa nie powstała. 1 stycznia 1948 roku wszedł w życie tylko Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu (GATT), który stał się podstawą prawną wielostronnego systemu współpracy handlowej wprowadzając do codziennej praktyki takie zasady jak klauzula najwyższego uprzywilejowania, czy narodowe traktowanie.

Układ GATT przyczynił się poważnie do przełamania fali protekcjonizmu, która pojawiła się po II wojnie światowej i w szeregu rund negocjacyjnych doprowadził do poważnego obniżenia stawek celnych w handlu światowym. Zawierał on również pewne mechanizmy przeciwdziałające nieuczciwej konkurencji oraz rozstrzygania sporów.

Z czasem dodano do Układu GATT Część IV (Artykuły XXXVI - XXXVIII) zawierające postanowienia dotyczące preferencyjnego traktowania krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych, na podstawie których powstał system preferencji celnych zwany w skrócie GSP (general system of preferences).

W ciągu kolejnych rund negocjacji wielostronnych (łącznie 8) doprowadzono do sytuacji, kiedy stawki celne (szczególnie w krajach rozwiniętych) osiągnęły bardzo niski poziom. Rundy te doprowadziły również do ujawnienia i sprecyzowania innych problemów utrudniających handel międzynarodowy. Wypracowano dodatkowe porozumienia precyzujące działanie i interpretujące poszczególne artykuły Układu GATT. Najbogatsza pod tym względem była Runda Urugwajska (ostatnia), która przyniosła nowe porozumienia lub doprowadziła do nowego sformułowania porozumień wcześniejszych. Obecnie jest ich 16 (w tym dwa fakultatywne).Zakres tematyczny tych porozumień obejmuje : handel produktami rolnymi, stosowanie środków sanitarnych i fitosanitarnych, handel wyrobami tekstylno - odzieżowymi, bariery techniczne w handlu, środki dotyczące inwestycji i związane z handlem, postępowanie antydumpingowe, procedury określania wartości celnej towaru, kontrola przedwysyłkowa, reguły pochodzenia, licencjonowanie importu, stosowanie subsydiów, środki ochronne, handlowe aspekty praw własności intelektualnej, handel samolotami cywilnymi i zakupy dokonywane przez rządy oraz pewne postanowienia w zakresie ochrony środowiska.

Runda Urugwajska doprowadziła również do objęcia systemem wielostronnym nowych dziedzin współpracy międzynarodowej. W czasie negocjacji wypracowano Układ Ogólny w sprawie Handlu Usługami (GATS) oraz Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS).

Runda Urugwajska przyniosła też szereg uzgodnień i interpretacji poszczególnych artykułów Układu ogólnego GATT (łącznie 6), które wraz z tekstem oryginalnym stanowi tak zwany Układ GATT 1994.

Polska jest stroną Układu GATT od 1967 roku. Do końca Rundy Urugwajskiej status Polski był nietypowy. Jako kraj o gospodarce centralnie planowanej i cenach, które nie były kształtowane przez rynek oraz nie posiadający taryfy celnej, Polska musiała udzielić koncesji na rzecz pozostałych krajów - stron Układu GATT w postaci zobowiązania się do powiększania importu z tych krajów o 7 % rocznie z czego nie zawsze, szczególnie w latach osiemdziesiątych, mogła się wywiązać. Również, z powodu istniejącego systemu cen, polskie towary traktowane były mniej korzystnie w przypadku postępowania antydumpingowego.

Runda Urugwajska i reformy w Polsce zmierzające do wprowadzenia gospodarki rynkowej spowodowały powrót do normalności. Obecnie status Polski jaka członka Założyciela WTO nie różni się od statusu pozostałych członków. Polska lista koncesyjna obejmuje zobowiązania w zakresie obniżki stawek celnych (zobowiązania te w dużym stopniu zostały już wykonane) oraz do nie podnoszenia stawek celnych powyżej określonego poziomu (tzw. związanie stawek).

Status WTO przewiduje regularne konferencje ministerialne odbywające się co dwa lata. Pierwsza taka konferencja odbyła się w Singapurze w grudniu 1996 r. Postawiono tam kolejny krok na drodze liberalizacji handlu poprzez wypracowanie porozumienia ITA (porozumienie w sprawie sprowadzenia do poziomu 0 stawek celnych na sprzęt i podzespoły techniki łączności) oraz podjęto takie tematy jak handel i konkurencja i przejrzystość w zakupach rządowych.

Działalność WTO w okresie od poprzedniej Konferencji Ministerialnej w Singapurze uzyskała podczas II Konferencji Ministerialnej w Genewie w maju 1998 r. wysoką ocenę, a szczególnie przychylnie przyjęto pomyślne zakończenie negocjacji w sprawie telekomunikacji podstawowej, usług finansowych oraz Porozumienia o handlu produktami technologii informatycznych (ITA). Powtórzono przywiązanie krajów członkowskich do sprawy dalszej stopniowej liberalizacji handlu towarami i usługami.

II Konferencja Ministerialna miała charakter przejściowy. Jej konkretnym rezultatem jest formalne uruchomienie procesu przygotowań i dyskusji na temat przyszłych negocjacji (tzw. Rundy Milenijnej).

III Konferencja Ministerialna WTO w Seattle Odbyła się w dniach 30.XI - 3.XII 1999 r. i zakończyła zawieszeniem obrad. W wyniku nie osiągnięcia porozumienia, głównie pomiędzy UE, USA i krajami rozwijającymi się nie powstał żaden oficjalny dokument uzgodniony przez państwa WTO. Dalszy proces konsultacyjny przeniesiony zostaje do Genewy pod nadzór DG WTO Mike Moore'a.

W Seattle ujrzały światło dzienne wszystkie istniejące sprzeczności w międzynarodowym świecie gospodarczym.

Konferencja ujawniła przede wszystkim:

• Upór i nieustępliwość wszystkich państw WTO w prezentacji i obronie swoich stanowisk bez kontekstu "win-win".
• Rolnictwo w roli szerszej niż tylko handlowa jako filar polityk gospodarczych.
• Niechęć państw rozwijających się do rozszerzenia tematyki WTO.
• Rozbieżności krajowych i regionalnych polityk gospodarczych od reguł działania korporacji wielonarodowych.
• Brak zrozumienia organizacji społecznych dla systemu WTO.
• Pojawienie się aspektu standardów pracy, dumpingu socjalnego i ekologicznego w handlu międzynarodowym.

III KM WTO w Seattle nie doprowadziła do żadnych ostatecznych ustaleń. W szczególności nie ustalono zakresu kolejnej rundy WTO oraz podstawowych zasad negocjacji Zawieszenie III Konferencji Ministerialnej WTO w Seattle oznaczało rozpoczęcie jedynie negocjacji mandatowych (w obszarach rolnictwa i usług), czyli tych ustalonych w Marakeszu w kwietniu 1994 r. podczas przyjmowania Aktu Końcowego Rundy Urugwajskiej.

IV Konferencja Ministerialna WTO w Doha, Katar, 9-14 listopada 2001 r.

W IV Konferencji Ministerialnej uczestniczyła delegacja Polski pod przewodnictwem Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Gospodarki Janusza Kaczurby.

W Konferencji uczestniczyły delegacje 142 krajów członkowskich WTO, obserwatorów reprezentujących 39 krajów oraz 76 organizacji międzyrządowych.

W trakcie Konferencji prowadzono negocjacje dotyczące projektu głównej Deklaracji Ministerialnej, Deklaracji w sprawie Porozumienia TRIPS (Handlowe aspekty praw własności intelektualnej) i zdrowia publicznego oraz decyzji w sprawie realizacji porozumień WTO (trudności krajów rozwijających się w realizacji porozumień), przedstawionych przed Konferencją przez Przewodniczącego Rady Generalnej WTO S. Harbinsona.

Powyższe projekty powstały w rezultacie wielomiesięcznego procesu przygotowawczego w WTO w Genewie pod auspicjami Przewodniczącego Rady Generalnej WTO.

W szeregu newralgicznych obszarach problemowych do końca procesu przygotowawczego utrzymały się duże rozbieżności w stanowiskach zainteresowanych stron,

Negocjacje nad Deklaracją Ministerialną podzielono na 6 tematycznych bloków w postaci obszarów negocjacyjnych, które były najtrudniejsze i najbardziej wrażliwe dla uczestników : rolnictwo, realizacja porozumień WTO, zasady WTO, środowisko, tzw tematy singapurskie (inwestycje, konkurencja, przejrzystość przepisów w zamówieniach publicznych, ułatwienia w handlu).

Ostateczne porozumienia osiągnięto w następujący sposób:

• Problem eliminacji subsydiowania eksportu towarów rolnych rozwiązano poprzez stwierdzenie, iż nie przesądza się wyników negocjacji w sprawie rolnictwa. Ustalono, iż szczegółowe zasady negocjacji rolnych zostaną ustalone najpóźniej do 31 marca 2003 roku, a uczestnicy przedstawią swoje listy koncesyjne oparte na tych zasadach nie później niż do kolejnej Konferencji Ministerialnej WTO.
• Ustalono, iż nie przesądzając rezultatów, podejmuje się negocjacje w obszarze handlu i środowiska. Wyniki tych prac zostaną przedstawione V Konferencji Ministerialnej, która podejmie decyzję w sprawie ewentualnych negocjacji w tym zakresie.
• Ustalono, iż negocjacje w sprawie inwestycji, środowiska, przejrzystości przepisów dotyczących zakupów publicznych oraz ułatwień procedur handlowych rozpoczną się po V Konferencji Ministerialnej WTO po uzgodnieniu szczegółowych zasad prowadzenia negocjacji.
• Uzgodniono podjęcie negocjacji w sprawie antydumpingu i subsydiów z określeniem szczegółowej listy tematów w pierwszej ich fazie.
• Uzgodniono także podjecie negocjacji w sprawie subsydiów w sektorze rybołówstwa.
• Kompromis w sprawie dostępu do leków osiągnięto poprzez postanowienie, iż Porozumienie TRIPS nie uniemożliwia ani nie powinno uniemożliwiać członkom podejmowanie środków dla ochrony zdrowia publicznego.

W obszarze implementacji uzgodniono kompromisowy zapis w sprawie tekstyliów, akceptujący natychmiastową realizacje części postulatów krajów rozwijających się oraz odsyłający najtrudniejsze dla USA, UE i Kanady postulaty do zbadania w ramach Rady Handlu Towarami WTO celem wypracowania do 31 lipca 2002 rekomendacji dla Rady Generalnej WTO co do stosownego dalszego działania.

Sprawa podstawowych standardów pracy została rozwiązana poprzez odstąpienie EU od żądania wzmocnienia tekstu projektu Deklaracji Ministerialnej WTO przy równoczesnym porzuceniu przez kraje rozwijające się żądania usunięcia tej sprawy z Deklaracji Ministerialnej.

WTO kontynuować będzie swój program prac w zakresie handlu elektronicznego celem zapewnienia korzystnych warunków dla rozwoju tej dziedziny. Wyniki tych prac zostaną przedstawione na V Konferencji Ministerialnej WTO.

Członkowie WTO deklarują utrzymanie do V Konferencji Ministerialnej praktyki nie nakładania ceł na transmisje elektroniczne.

Podjęte zostaną badania dotyczące udziału w handlu międzynarodowym członków WTO, którzy reprezentują małe gospodarki i są wrażliwe na różne czynniki zewnętrzne, celem ich większej integracji z systemem WTO. Wyniki tych prac przedstawione zostaną V Konferencji Ministerialnej.

Powołane zostaną w WTO grupy robocze do zbadania problematyki handlu, zadłużenia i finansów oraz handlu i transferu technologii, a rezultaty przedstawione będą na V Konferencji Ministerialnej WTO.

Deklaracja zobowiązuje Dyrektora Generalnego WTO do przedstawienia Radzie Generalnej WTO w grudniu 2002 roku raportu na temat realizacji wszystkich zobowiązań dotyczących pomocy technicznej i tworzenia potencjału podjętych przez Członków WTO w kontekście różnych postanowień tej Deklaracji. Deklaracja Ministerialna potwierdza wagę jaką członkowie WTO przywiązują do poprawy sytuacji krajów najmniej rozwiniętych.

Zawiera ona cały szereg postanowień odnoszących się do realizacji istniejących programów, w tym m.in. ustaleń II Konferencji ONZ w sprawie Krajów Najmniej Rozwiniętych, jaka miała miejsce w maju 2001 roku w Brukseli.

IV Konferencja potwierdziła, iż Specjalne i Wyróżniające Traktowanie Krajów Rozwijających się stanowi integralną cześć porozumień WTO. Uzgodniono, iż dokonany zostanie przegląd tych postanowień celem uczynienia ich skuteczniejszymi.

Na IV KM WTO w Doha ustalono także, iż Nowa Runda będzie zakończona nie później niż 1 stycznia 2005 roku, a Komitet Negocjacyjny (główny organ Nowej Rundy) spotka się po raz pierwszy nie później niż 31 stycznia 2002.

W dniu 10 listopada, podczas plenarnej sesji IV Konferencji Ministerialnej, ministrowie handlu zatwierdzili formalne członkostwo Chin w WTO.

11 listopada ministrowie handlu krajów członkowskich WTO zatwierdzili formalnie członkostwo Tajwanu w WTO.

W trakcie Konferencji delegacja polska podczas wystąpień na sesji formalnej, sesjach nieformalnych oraz podczas spotkań z grupami państw ( CEFTA, UE) i spotkań dwustronnych wspierała działania skierowane do rozpoczęcie Nowej Rundy wielostronnych negocjacji handlowych WTO, opierając się na rządowym Stanowisku Polski w Sprawie Nowej Rundy Wielostronnych Negocjacji Handlowych WTO.

Przemówienie Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Gospodarki Pana Janusza Kaczurby, Przewodniczącego delegacji Polski na IV Konferencję Ministerialną WTO w Doha, Katar.

Polska jako współzałożyciel, a także aktywny członek Światowej Organizacji Handlu WTO w pełni popiera dalszą liberalizację i wzmocnienie wielostronnego systemu handlu międzynarodowego. Uważamy sukces Konferencji Ministerialnej w Doha za szczególnie niezbędny w obecnym czasie, który może być wyrażony w decyzji krajów członkowskich o rozpoczęciu Nowej Rundy wielostronnych negocjacji handlowych.

Podobnie jak większość członków WTO, uważamy że nie można obecnie pozwolić na powtórkę fiaska Konferencji Ministerialnej w Seattle w 1999r. Ewentualny brak możliwości uzyskania consensusu wśród członków WTO w zakresie przyszłej agendy pracy WTO może prowadzić do marginalizacji tej instytucji.

Polska jest w zaawansowanym procesie akcesji do Unii Europejskiej, który będzie skorelowany w czasie z negocjacjami WTO. Członkostwo Polski we Wspólnotach Europejskich będzie powiązane z większą integracją gospodarki Polski z partnerami z WTO i uczestnictwem w przyszłych negocjacjach WTO uwzględniających politykę gospodarczą Wspólnot.

Jest wiele oczywistych argumentów przemawiających za rozpoczęciem Nowej Rundy. Przede wszystkim istotny jest aspekt rozwojowy. Handel jest siłą napędową wzrostu gospodarczego, który jest niezbędnym warunkiem wydobycia się wielu krajów rozwijających się z obecnego ubóstwa. Obecnie kraje te napotykają poważne trudności w zakresie szerokiego dostępu do rynków krajów rozwiniętych.

Obecna sytuacja gospodarcza świata i panująca zła koniunktura na największych rynkach świata wymaga, aby Konferencja Ministerialna w Doha i rozpoczęcie Nowej Rundy pogłębiło zaufanie w skali globalnej i stworzyło pozytywny klimat dla działalności gospodarczej i inwestycji.

Tragiczne wydarzenia, jakie niedawno wstrząsnęły światem wykazują jasno, że ścisłe więzi pomiędzy Północą i Południem, pomiędzy światem rozwiniętym i rozwijającym się, są kluczowe dla stabilności systemu międzynarodowego

Jesteśmy zainteresowani zapoczątkowaniem takiej Rundy, która przyniesie korzyści wszystkim uczestniczącym w niej krajom na miarę ich uczestnictwa w światowej wymianie gospodarczej. Nowa Runda powinna zapewnić ułatwienia w dostępie do rynków oraz promować interesy wszystkich uczestników, na jednakowo korzystnej podstawie i przy zapewnieniu ogólnej równowagi praw i obowiązków.

Polska popiera prowadzenie dyskusji na temat aspektów rozwojowych handlu światowego, w tym zwłaszcza trudnej sytuacji krajów najmniej rozwiniętych, co jest dogodniejsze w ramach szerokiej Rundy.

Mamy świadomość, że występuje pewna nierówność pomiędzy krajami w zakresie korzystania z praw wynikających z uczestnictwa w wielostronnym systemie handlu. Najlepszą drogą do wyeliminowania tych nierówności jest jak najszerszy tematycznie proces negocjacji wielostronnych.

Jesteśmy przekonani, że IV Konferencja Ministerialna umożliwi zdynamizowanie procesów liberalizacyjnych, podniesie poziom zaufania w gospodarce oraz umocni wielostronny system handlu.

Naszym zdaniem jest szansa na osiągnięcie consensusu w zakresie tekstu Deklaracji Ministerialnej oraz pozostałych towarzyszących dokumentów dotyczących negocjacji pod warunkiem wykazania odpowiedniej elastyczności przez wszystkich uczestników procesu.

Implementacja

W ostatnich latach koncepcja jednolitego systemu zasad prawnych WTO stanęła przed poważnym wyzwaniem z inicjatywy części krajów rozwijających się zarówno w kontekście postulatów dotyczących implementacji porozumień WTO jak i rozbudowania Specjalnego i Wyróżniającego Traktowania.

Jesteśmy zdania, iż decyzja o zakresie uzgodnień implementacyjnych musi stanowić część pakietu dokumentów rozpoczynających negocjacje.

Złożoność tego problemu spowodowana jest m.in. zróżnicowaniem poziomu rozwoju krajów zaliczanych do kategorii rozwijających się, co utrudnia stosowanie tych samych reguł wobec całej grupy tych państw.

Rolnictwo

Podstawowe trudności nadal dotyczą przede wszystkim rolnictwa i pozyskania wszystkich krajów rozwijających się dla sprawy Nowej Rundy zarówno w kontekście implementacji jak i zakresu przedmiotowego negocjacji.

W dalszej liberalizacji handlu rolnego muszą być jednakże uwzględnione różne specyficzne względy pozahandlowe, które zawarte są w stanowiskach wielu uczestników systemu WTO. Polska należy do państw, które popierają ideę wielofunkcyjności rolnictwa i konieczności jej uwzględnienia w dalszych negocjacjach rolnych w WTO.

Usługi

Polska popiera dalszą liberalizację handlu usługami, które stanowią najbardziej dynamiczną część gospodarki światowej. Rozwój wymiany usługowej powoduje przyspieszenie rozwoju gospodarczego i dlatego jest istotne prowadzenie dalszych prac nad ujednoliceniem i zwiększeniem przejrzystości systemu zobowiązań członków WTO w ramach GATS.

Deklaracja w sprawie leków

Popieramy działania zmierzające do ułatwień dostępu leków zwalczających HIV/AIDS i inne pandemiczne choroby dla krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu fundamentalnych zasad systemu patentowego.

Zamówienia publiczne

Polska popiera zakończenie negocjacji nad utworzeniem wielostronnego Porozumienia ws przejrzystości przepisów w zamówieniach publicznych. Prowadzimy przygotowania do rozpoczęcia procesu akcesji Polski do Porozumienia o zamówieniach publicznych WTO jeszcze w tym roku.

Subsydia

Widzimy potrzebę oceny faktu wygaśnięcia artykułu 8 Porozumienia o subsydiach i środkach wyrównawczych z końcem roku 1999 jako przykładu dla kolejnych klauzul WTO, które będą tracić ważność w podobny sposób w najbliższych latach.

Reguły WTO

Polska popiera ideę modyfikacji braku spójności Porozumień WTO odnoszących się do procedur związanych z postępowaniami anty-dumpingowymi i ochronnymi. Pozwoli to na lepsze funkcjonowanie tych procedur i zapewni ich większą przejrzystość.

Regionalne Porozumienia Handlowe

Rozwój współpracy regionalnej, który objął obecnie wszystkich członków WTO jest wyrazem wzrostu znaczenia regionalizmu w procesie globalizacji gospodarki światowej. Tym bardziej jest istotne stworzenie bardziej precyzyjnych reguł ustanawiania takich Porozumień w WTO.

Rozstrzyganie sporów

Ponadto Polska opowiada się za wyjaśnieniem wątpliwości związanych z procedurami stosowanymi przy implementacji decyzji Organu Rozstrzygania Sporów podjętych w wyniku formalnego rozstrzygnięcia sporu, a także usunięciem kontrowersji w treści pomiędzy artykułami 21 i 22 Porozumienia.

Handel elektroniczny

Dalszy rozwój handlu elektronicznego jest niezbędnym warunkiem międzynarodowej integracji gospodarczej i rozwoju nowoczesnych technologii. Popieramy utrzymanie zasady niestosowania cła w odniesieniu do dostaw realizowanych elektronicznie.

Standardy pracy

Istniejące zróżnicowanie w systemach społecznych powoduje konieczność prowadzenia analiz oceniających problematykę standardów pracy w poszczególnych krajach. Powinna być ona prowadzona na forach odpowiednich organizacji międzynarodowych, a także WTO. Jednak nie powinno się stosować sankcji gospodarczych wobec państw, w których występują opóźnienia w rozwoju społecznym.

Handel a środowisko

Naszym zdaniem polityka handlowa i polityka ochrony środowiska winny się wzajemnie wspierać w celu osiągnięcia trwałego i zrównoważonego rozwoju.

Popieramy ideę włączenia zagadnień dotyczących relacji pomiędzy zasadami handlu WTO a środkami polityki handlowej zawartych w Wielostronnych Porozumieniach Ekologicznych w celu zwiększenia przejrzystości warunków handlu w odniesieniu do reguł ochrony środowiska. Opowiadamy się jednakże przeciw wykorzystywaniu regulacji w zakresie ochrony środowiska jako elementu protekcjonizmu handlowego.

Uważamy, że prawo konsumenta do ochrony jego zdrowia powinno być jedną z podstawowych zasad stosowanych w ramach szeroko pojętej polityki ochrony środowiska. Jednym z instrumentów służących do zapewnienia takiej ochrony jest stosowanie zasady przezorności.

Handel a inwestycje

W przyszłych negocjacjach na temat ogólnych zasad inwestowania WTO będziemy zgodnie wspierać wszelkie inicjatywy mające na celu przygotowanie międzynarodowego porozumienia w tej dziedzinie. Polska będzie się opowiadać za wąską definicją inwestycji nie obejmującą inwestycji porfolio oraz inwestycji w zakresie praw własności intelektualnej, a także przeciw tworzeniu monopolistycznej pozycji na rynku przez inwestorów i stosowaniu przez nich polityki cen transferowych.

Handel a konkurencja

Wypowiadamy się za wypracowaniem jednolitych ram prawnych polityki w zakresie ochrony konkurencji. Stoimy na stanowisku, że WTO będzie najlepszym forum do rozpoczęcia negocjacji w tej dziedzinie. Przyszłe globalne porozumienie, regulujące zasady konkurencji, powinno być oparte na przestrzeganiu reguł przejrzystości, niedyskryminacji i traktowania narodowego.


Informacje bieżące

Informacja nt. Nowej Rundy Wielostronnych Negocjacji Handlowych WTO

Podczas IV Konferencji Ministerialnej WTO w Doha (Katar) w dniach 9 - 13 listopada 2001 r. podjęto decyzję o rozpoczęciu Nowej Rundy wielostronnych negocjacji handlowych (Deklaracja Ministerialna z dnia 14 listopada 2002 r.).

Nowa Runda, która rozpoczęła się 31 stycznia 2002 r., obejmuje negocjacje w ramach rolnictwa (paragraf 13 - 14 Deklaracji) i usług (15), które rozpoczęły się na początku 2000 r. oraz implementacja - problemy i troski (13 - 14), dostęp do rynku produktów nie-rolnych (16), handlowe aspekty praw własności intelektualnej (TRIPS) (17 - 19), związek między handlem a inwestycjami (20 - 22), związki pomiędzy handlem a polityką konkurencji (23 - 25), przejrzystość w zakupach rządowych (26), ułatwienia w handlu (27), reguły wto: anty-dumping (28), subsydia (28), regionalne porozumienia handlowe (29), uzgodnienie w sprawie rozstrzygania sporów (30), handel a środowisko (31 - 33),

Deklaracja przewiduje również prowadzenie prac w następujących tematach: handel elektroniczny (34), kraje o niewielkim potencjale gospodarczym (35), handel, zadłużenie i finanse (36), handel i transfer technologii (37), współpraca techniczna i rozbudowa potencjału (38 - 41), kraje najmniej rozwinięte (24 - 43), specjalne i zróżnicowane traktowanie krajów rozwijających się (44).

Nowa Runda negocjacji wielostronnych, powinna służyć:

• dalszej liberalizacji wymiany międzynarodowej i zapewnieniu uczestniczącym krajom płynących z niej korzyści w postaci obniżki cen, lepszej alokacji zasobów, poprawy efektywności produkcji i rozszerzenia rynków zbytu;
• stabilizacji reguł wymiany międzynarodowej i wzrostowi gospodarki światowej, z korzyścią dla wszystkich jej uczestników;
• oraz dalszej integracji gospodarki Polski z gospodarką światową. Podstawowe problemy, wymagające rozwiązania podczas Nowej Rundy negocjacji to:
• liberalizacja handlu towarami rolnymi;
• handel tekstyliami i odzieżą;
• likwidacja kominów celnych na towary przemysłowe;
• utrzymanie obecnego poziomu ochrony własności intelektualnej;
• zmodyfikowanie zobowiązań WTO wobec państw rozwijających się.

Polska zamierza być aktywnym uczestnikiem Nowej Rundy negocjacji wielostronnych. Poparcie Polski dla rozpoczęcia Nowej Rundy jest elementem naszego stanowiska w sprawie liberalizacji handlu międzynarodowego.

W sprawach Nowej Rundy, Polska ma na względzie zasadnicze cele polityki zagranicznej, w tym w szczególności przyszłe członkostwo w Unii Europejskiej, które w znacznym stopniu określa nasze strategiczne cele i taktykę negocjacji.

Podstawowe trudności nadal dotyczą przede wszystkim rolnictwa i pozyskania wszystkich krajów rozwijających się dla sprawy Nowej Rundy zarówno w kontekście implementacji jak i zakresu przedmiotowego negocjacji.

Jest ewidentne, iż w przypadku rolnictwa podziały przebiegają w duży stopniu pomiędzy samymi członkami OECD.

Naszym zdaniem Nowa Runda o szerokim zakresie stworzy dla negocjacji rolnych znacznie lepsza perspektywę niż to miałoby miejsce w przypadku wyizolowanych negocjacji mandatowych w tym sektorze.

W dalszej, stopniowej liberalizacji handlu rolnego muszą być jednakże uwzględnione różne specyficzne względy pozahandlowe, które zawarte są w stanowiskach wielu uczestników systemu WTO.

W ostatnich latach koncepcja jednolitego systemu zasad prawnych WTO stanęła przed poważnym wyzwaniem z inicjatywy strony części krajów rozwijających się-członków WTO zarówno w kontekście postulatów dotyczących implementacji porozumień WTO jak i rozbudowania Specjalnego i Wyróżniającego Traktowania (ang. S&D).

Naszym zdaniem polityka handlowa i polityka ochrony środowiska winny się wzajemnie wspierać w celu osiągnięcia trwałego i zrównoważonego rozwoju.

W przyszłych negocjacjach na temat ogólnych zasad inwestowania WTO będziemy zgodnie wspierać wszelkie inicjatywy mające na celu przygotowanie międzynarodowego porozumienia w tej dziedzinie.

Wypowiadamy się za wypracowaniem jednolitych ram prawnych polityki w zakresie ochrony konkurencji i stoimy na stanowisku, że WTO będzie najlepszym forum do rozpoczęcia negocjacji w tej dziedzinie. Przyszłe globalne porozumienie, regulujące zasady konkurencji, powinno być oparte na przestrzeganiu reguł przejrzystości, niedyskryminacji i traktowania narodowego.

Kraje najmniej rozwinięte (LDC) a kwestia wywiązywania się ze zobowiązań Porozumień WTO

Prace prowadzone na forum WTO w latach 2000/2001 były zdominowane przez kwestie krajów rozwijających się w tym najmniej rozwiniętych (LDC). Wizja zbliżającej się Nowej Rundy wielostronnych negocjacji handlowych w ramach WTO, wymogła konieczność uregulowania problematyki całkowitej implementacji uzgodnień Rundy Urugwajskiej oraz wynikających z założeń systemu WTO wzajemnych korzyści jego uczestników.

Porozumienia, dla których zakończył się okres przejściowy dotyczący pełnej ich implementacji dotyczą: ochrony praw własności intelektualnej, środków dotyczących inwestycji i związanych z handlem, metod ustalania wartości celnej towarów oraz subsydiów.

Niektóre kraje rozwijające się, które nie zdołały wywiązać się ze swoich zobowiązań implementacyjnych złożyły wnioski prośbą o wydłużenie okresu na realizację tych zobowiązań, które w większości przypadków zostały rozpatrzone pozytywnie.

Program działalności WTO jest szczególnie nakierowany na kwestie pomocy technicznej dla krajów rozwijających się. Dotyczy on zarówno obszarów wywiązywania się przez te kraje ze zobowiązań w ramach poszczególnych Porozumień WTO, kwestii całkowitej implementacji uzgodnień Rundy Urugwajskiej oraz powiększania administracyjnego i infrastrukturalnego potencjału krajów rozwijających się. Równocześnie prowadzone są prace nad zwiększaniem integracji krajów rozwijających się ze strukturami gospodarki światowej i osiąganiem korzyści wynikających dla tych krajów z dostępu do rynków, jako rezultatu ich członkostwa w WTO.

W celu polepszenia obecnej sytuacji krajów najmniej rozwiniętych w 2000 roku rozwinięte kraje członkowskie WTO podjęły inicjatywę autonomicznej liberalizacji ceł na towary pochodzące z krajów LDC. W wyniku tej inicjatywy niektóre kraje rozwinięte całkowicie zniosły cła dla wszystkich towarów pochodzących z krajów LDC z wyłączeniem tylko niektórych szczególnie wrażliwych, takich jak cukier czy tytoń. Należą do nich Unia Europejska, Norwegia, USA, Kanada i inne.

Po III Konferencji Ministerialnej WTO w Seattle w grudniu 1999 r. powstała inicjatywa skierowana przede wszystkim do krajów najmniej rozwiniętych i rozwijających się (LDC i DEV), która służyć ma odbudowie zaufania do WTO i zwiększeniu zaangażowania tych krajów w procesie negocjacyjnym nowej rundy WTO.

Inicjatywa ta w formie tzw. mini-pakietu odbudowy zaufania, przewiduje zwiększony dostęp do rynku w postaci bezcłowego i nieograniczonego ilościowo dostępu do rynku dla w zasadzie wszystkich towarów pochodzących z tych krajów, pomoc techniczną, budowanie potencjału krajów LDC, pomoc w procesie implementacji

Kolejne traktatowe redukcje stawek celnych i okresy implementacyjne będą przedmiotem uzgodnień nowej rundy wielostronnych negocjacji handlowych WTO.

Opracowanie rządowe

Powrót