Artykuły informacyjne z kraju i ze świata

Powrót

: Eksport

Cło

Ogólne informacje o środkach polityki handlowej

Handel z krajami trzecimi regulowany jest unijnymi i krajowymi przepisami celnymi i okołocelnymi. Przetłumaczone na język polski przepisy tj. unijny Kodeks celny oraz przepisy wykonawcze do tego aktu prawnego znajdują się w bazie tłumaczeń aktów prawnych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej na stronie www.ukie.gov.pl, na stronie UE www.europa.eu.int w dziale EUR-LEX, oraz na stronie Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl.

Krajowe przepisy celne tj. ustawa – Prawo celne oraz przepisy wprowadzające ustawę – Prawo celne są dostępne na stronie Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl.

Przepisy wykonawcze do ustawy – Prawo celne są publikowane na stronie internetowej tego resortu www.mf.gov.pl.

W handlu międzynarodowym UE stosuje różnego rodzaju środki handlowe regulujące obrót towarowy w ujęciu UE – kraje trzecie. Środkami tymi są przede wszystkim:

• wspólnotowa taryfa celna,
• zwolnienia celne
• środki taryfowe (preferencyjne), których istota sprowadza się do możliwości importu po niższych stawkach celnych niż wynikające z unijnej taryfy celnej
• środki reglamentujące obrót towarowy z krajami trzecimi np. środki wynikające z postępowań ochronnych
• środki pozataryfowe (niewiążące się z modyfikacją należności celnych).

Taryfa celna UE oraz TARIC

Unijna taryfa celna na 2005 r. jest opublikowana i dostępna na stronie internetowej:

http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/en/oj/2004/l_327/l_32720041030en00010877.pdf (wersja angielska)

http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/pl/oj/2004/l_327/l_32720041030pl00010877.pdf (wersja polska)

Publikacja nastąpiła 30 października 2004 r.

Całość taryfy celnej, kontyngentów, zawieszeń i środków ochronnych jest dostępna w internetowej bazie danych TARIC we wszystkich językach unijnych, także po polsku http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/cgi-bin/tarchap?Lang=PL.

Zwolnienia celne

Zwolnienia celne są dodatkowo regulowane rozporządzeniem ustanawiającym wspólnotowy system zwolnień celnych - rozporządzenie nr 918/83/EWG z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych (Dz.Urz. WE L 105 z 23.4.1983, str. 1 i n.), ostatnio zmienione aktem dotyczącym warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.Urz. WE L 236 z 23.9.2003, str. 33 i n.).

Środki taryfowe

Do środków taryfowych, oprócz samej unijnej taryfy celnej określającej konwencyjne stawki celne, należą kontyngenty taryfowe, plafony taryfowe i zawieszenie w całości lub w części poboru ceł .

Kontyngenty taryfowe to określona ilość towaru, która w okresie kontyngentowym (okresie na jaki kontyngent taryfowy ustanowiono) może być przywieziona i dopuszczona do obrotu po stawkach celnych preferencyjnych. Poza takim kontyngentem taryfowym import jest możliwy, ale przy zastosowaniu stawek celnych wynikających z taryfy celnej. Upływ terminu na jaki ustanowiono kontyngent taryfowy lub wykorzystanie takiego kontyngentu taryfowego powoduje automatyczne naliczanie stawek wynikających z taryfy celnej UE.

Unijne kontyngenty taryfowe mogą być rozdysponowywane za pomocą systemu licencyjnego (pozwoleń na przywóz) lub bezpośrednio na granicy zgodnie z zasadą "kto pierwszy, ten lepszy" (w tym przypadku kontyngenty takie będą obsługiwane bezpośrednio przez organy celne na granicy).

Kontyngenty taryfowe na towary przemysłowe administrowane są na granicy. W ramach systemu, jak wskazano wyżej, nie ma pozwoleń.. Importer przy odprawie celnej na granicy podaje w dokumencie SAD numer kontyngentu, o który się stara, po czym - w razie udzielenia zgody przez Komisję Europejską (odbywa się to drogą elektroniczną między służbami celnymi a DG ds. Ceł i Podatków) - w urzędzie celnym uzyskuje informację o ewentualnym przydzieleniu kontyngentu.

Znając kod CN towaru można sprawdzić, czy jest on objęty kontyngentem oraz stopień wykorzystania kwoty na stronie:

http://www.europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/pl/tarhome.htm (stopień wykorzystania kontyngentu sprawdzamy poprzez „wejście” w numer kontyngentu taryfowego).

Znając numer kontyngentu taryfowego można również sprawdzić stopień jego wykorzystania na stronie: http://www.europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/cgi-bin/qotquer?Lang=PL&Offset=1&ListOrd=0&OrdNumb=%25&Country=%25

Nieco odmiennie są rozdysponowywane kontyngenty taryfowe na towary rolno-spożywcze. Towary rolno-spożywcze – to towary rolne objęte Wspólną Polityką Rolną, regulowaną przepisami wspólnotowymi oraz towary przetworzone nieobjęte załącznikiem I do Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (towary z grupy non-aneks I). Kontyngenty taryfowe, które są ustanawiane na takie towary są administrowane poprzez licencjonowanie (obowiązek uzyskania pozwolenia). Pozwoleń na przywóz w ramach takich kontyngentów taryfowych będzie udzielał Prezes Agencji Rynku Rolnego. Licencjonowaniem objęta będzie część kontyngentów taryfowych na produkty rolne wynikających z umów preferencyjnych (szczególnie w przypadkach gdy różnica w stawce KNU i preferencyjnej przekracza 10%).

Szczegółowe zestawienie kontyngentów administrowanych przez Agencję Rynku Rolnego zostanie zamieszczone na stronie internetowej ARR www.arr.gov.pl. Wnioski o udzielenie pozwoleń na towary rolno-spożywcze składa się w ARR.

Plafon taryfowy jest elastyczną formą kontyngentu taryfowego. Jego elastyczność polega na tym, że przekroczenie wielkości na jaką ten środek preferencyjny jest ustanawiany nie oznacza automatycznego zamknięcia możliwości importu po stawkach celnych preferencyjnych jakie tym plafonem taryfowym zostały ustanowione (tak jak ma to miejsce w przypadku kontyngentu taryfowego – jeżeli kontyngent taryfowy zostanie wyczerpany nie ma możliwości importu po obniżonych stawkach celnych w ramach tego środka).

W przypadku plafonu taryfowego taka możliwość nadal istnieje, aż do czasu przywrócenia stosowania stawek celnych wynikających z Taryfy celnej, co następuje w drodze stosownego rozporządzenia UE. Istnieje również możliwość określenia podwyższenia poziomu stawek celnych w ramach ustanowionego plafonu taryfowego, w sytuacji w której napływające dane wskazują na nadmiernie wzmożony import w ramach otwartego plafonu taryfowego. W sytuacji zmniejszenia się strumienia importu, zamknięcie plafonu (czyli przywrócenie stawek celnych z taryfy celnej) może nie okazać się konieczne.

Podwyższenie poziomu stawek celnych w ramach otwartego plafonu taryfowego może nastąpić, o ile zostanie przekroczona ilość lub wartość towaru określona w rozporządzeniu o jego ustanowieniu, a jednocześnie istnieje potrzeba ograniczenia wielkości przywozu danego towaru dokonywanego przy zastosowaniu dotychczasowych stawek celnych (określonych w rozporządzeniu o plafonie taryfowym), ale nie ma jednocześnie konieczności przywrócenia stosowania stawek celnych określonych w taryfie celnej UE (a zatem wyższych).

Plafony taryfowe są administrowane bezpośrednio na granicy.

Zawieszenie poboru ceł w całości lub w części jest środkiem taryfowym, który nie wymaga administrowania, ani za pomocą licencji, ani za pomocą systemu elektronicznego (bezlicencyjnego – na granicy), W ramach tego środka nie jest ustanawiana określona ilość lub wartość towarów, która może być przywieziona z zastosowaniem stawek celnych preferencyjnych. Do momentu do którego takie zawieszenie jest ustanowione organy celne automatycznie naliczają stawki celne preferencyjne.

Rozporządzenie Rady UE nr 1255/96 z późn. zm. dotyczące zawieszeń:

Rozporządzenie Rady (WE) Nr 2271/2004 z dnia 22 grudnia 2004 zmieniające rozporządzenie (WE) Nr 1255/96 zawieszające czasowo cła autonomiczne Wspólnej Taryfy Celnej na niektóre produkty przemysłowe, rolne i rybołówstwa (Dz.Urz. L 396 z 31.12.2004r., s.13).

Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1255/96 (OJ L 158, 29.6.1996, s. 1) z późn. zm. w Rozporządzeniu Rady (WE) Nr 2801/2000 (OJ L 331, 27.12.2000, s. 1) i (WE) Nr 1048/2003 (OJ L 161, 30.6.2003, s. 1).

Środki pozataryfowe

Środkami pozataryfowymi stosowanymi przez UE są; nadzór importu lub eksportu, kontyngent ilościowy lub zakaz importu lub eksportu.

Nadzór obrotu (surveillance) jest formą monitoringu, sposobem zbierania informacji dotyczących wielkości obrotu towarowego. Nadzór uregulowano w rozporządzeniu Rady nr 3285/94 z dnia 22 grudnia 1994 r. ustanawiającym zasady importu towarowego na obszar Wspólnoty (z późniejszymi zmianami), oraz w rozporządzeniu Rady z dnia 7 marca 1994 r. nr 519/94 w sprawie wspólnych zasad importu z niektórych krajów trzecich (z późniejszymi zmianami). Istnieją dwie formy nadzoru (art. 11 rozporządzenia Rady nr 3285/94 oraz art. 9 rozporządzenia Rady nr 519/94).

Pierwsza forma - polega na rejestracji obrotu przez organy celne – wówczas nie ma konieczności uzyskania pozwolenia (surveillance a posteriori). Informacje, w ten sposób uzyskane, są przekazywany do Komisji Europejskiej.

Druga forma – polega na obowiązku uzyskania pozwolenia na przywóz lub wywóz towarów (surveillance a priori). W tym przypadku istnieje możliwość wyznaczenia trendów w przyszłym obrocie za pomocą wydanych pozwoleń. Przedstawienie takiego dokumentu jest warunkiem dopuszczenia towaru do obrotu lub jego wywozu.

Kontyngent ilościowy, w przeciwieństwie do kontyngentu taryfowego, jest ograniczeniem importu na obszar Wspólnoty lub eksportu z obszaru Wspólnoty danych towarów do z góry określonego poziomu. Obrót poza takim kontyngentem jest zakazany. Zasady administrowania tym środkiem zostały określone w rozporządzeniach Rady nr 520/94 oraz Komisji nr 738/94.

Wszystkie kontyngenty ograniczające są administrowanych poprzez licencjonowanie (obowiązek uzyskania pozwolenia). Wnioski o udzielenie pozwoleń na towary przemysłowe będą składane w MGiP. Pozwolenia w tym przypadku będą udzielane przez Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Zakazy eksportu lub importu stosowane są przez UE sporadycznie i wiążą się głównie z wykonywaniem rezolucji ONZ lub w przypadkach zaistnienia niebezpieczeństwa dla życia ludzi i zwierząt, ochrony dóbr kultury itp.

Środki ochronne

Środki ochronne można podzielić na środki antydumpingowe, środki antysubsydyjne oraz środki ochronne przed nadmiernym przywozem. Wszystkie środki ochronne stosowane są dodatkowo do regularnych ceł wynikających z taryfy celnej. Wszystkie też środki ochronne mogą być nałożone wyłącznie w wyniku przeprowadzenia specjalnego postępowania ochronnego przeprowadzonego przez Komisję Europejską. Postępowanie takie wszczyna się na wniosek zainteresowanego przemysłu Wspólnoty lub w wyjątkowych przypadkach Komisja może wszcząć postępowanie z urzędu.

Środki antydumpingowe mogą przybrać formę cła antydumpingowego lub zobowiązania cenowego.

Cło antydumpingowe może mieć formę ad valorem (określony procent od wartości celnej towaru, który jako punkty procentowe sumuje się z cłem regularnym) lub formę cła specyficznego w określonej wartości wyrażonej w Euro na jednostkę importowanego towaru. Możliwe jest też użycie wariantu mieszanego obu tych rodzajów ceł lub też wyznaczenie ceny minimalnej dostępu do rynku. W niektórych przypadkach możliwe jest złagodzenie wprowadzonego cła antydumpingowego poprzez wprowadzenie dodatkowego kontyngentu w ramach którego import jest zwolniony z cła antydumpingowego. Cło pobiera się dopiero po przekroczeniu wielkości importu z danego kraju, określonej kontyngentem.

Zobowiązanie cenowe polega na zobowiązaniu się konkretnego eksportera do nie eksportowania towaru na teren Wspólnoty poniżej pewnej ceny. W zamian eksporter ten jest zwolniony z cła antydumpingowego.

Środki antysubsydyjne mogą przybrać formę cła wyrównawczego lub zobowiązania.

Cło wyrównawcze może występować w takich samych formach jak cło antydumpingowe opisane powyżej.

Zobowiązanie cenowe polega na zobowiązaniu się konkretnego eksportera do nie eksportowania towaru na teren Wspólnoty poniżej pewnej ceny. W zamian eksporter ten jest zwolniony z cła wyrównawczego. W przypadku postępowań antysubsydyjnych istnieje jeszcze inny rodzaj zobowiązania - zobowiązanie władz kraju eksportu do zaprzestania subsydiowania danego produktu.

Środki ochronne przed nadmiernym przywozem mogą przybrać formę dodatkowej opłaty celnej lub ograniczenia ilościowego.

Dodatkowa opłata celna może mieć formę ad valorem (określony procent od wartości celnej towaru, który jako punkty procentowe sumuje się z cłem regularnym) lub formę cła specyficznego w określonej wartości wyrażonej w Euro na jednostkę importowanego towaru. Możliwe jest też zastosowanie cła zmiennego, opartego na cenie minimalnej (referencyjnej). W takim przypadku wysokość opłaty celnej dodatkowej stanowi różnicę między ceną deklarowana przez importera na granicy a określoną ceną minimalną. Możliwe jest też użycie wariantu mieszanego powyższych rodzajów ceł.

W niektórych przypadkach możliwe jest złagodzenie wprowadzonego cła dodatkowego poprzez wprowadzenie kontyngentu w ramach którego import jest zwolniony z tej opłaty. Cło pobiera się dopiero po przekroczeniu wielkości importu określonej kontyngentem.

Ograniczenie ilościowe polega na wprowadzeniu kontyngentu ograniczającego. W ramach wielkości kontyngentu import odbywa się bez dodatkowych opłat celnych (tylko cło regularne) natomiast poza wielkością kontyngentu obowiązuje zakaz importu.

Towary podwójnego zastosowania

Jeśli chodzi o eksport z UE do krajów trzecich, to przydatnym narzędziem jest "Market Access Database" - unijna internetowa baza danych zawierająca informacje o formalnościach, stawkach celnych i ewentualnych ograniczeniach przy eksporcie poszczególnych towarów do danego kraju dostępna pod adresem: http://mkaccdb.eu.int. Korzystanie z bazy jest bezpłatne i nie wymaga żadnych formalności (rejestracja itp.).

Informacje na temat zasad obrotu towarów podwójnego zastosowania są dostępne na stronie: http://dke.mg.gov.pl/

Powrót