Rynki zagraniczne.

Powrót

:: Rosja

02-12-20

Leasing w Rosji

Leasing jest instrumentem finansowym wykorzystywanym od stuleci, już Arystoteles pisał, iż bogactwo zawarte jest w możliwości korzystania z rzeczy, a nie w prawie własności. W 1066 r. Wilhelm Zdobywca wydzierżawił normandzkie statki, aby dokonać napaści na Wyspy Brytyjskie. Historia zna wiele podobnych przypadków i przykłady można mnożyć.

W Rosji leasing jest stosunkowo młodą, ale bardzo potrzebną w dzisiejszej rosyjskiej rzeczywistości gospodarczej, formą finansowania. Rosyjski rynek usług leasingowych rozwija się bardzo dynamicznie, szczególnie w ciągu ostatnich kilku lat. Istnieje szereg czynników determinujących ten proces. Wśród determinantów tego szybkiego rozwoju należy przede wszystkim wymienić:

• prawo podatkowe,
• wzrost gospodarczy,
• wzrost konkurencji,
• konieczność restrukturyzacji parku maszynowego,
• większą dostępność usług leasingowych niż kredytu bankowego.

Podstawowe rosyjskie akty prawne regulujące funkcjonowanie rynku usług leasingowych to: Federalna Ustawa "O leasingu" z 29.10.1998 r. ze zmianami i uzupełnieniami z 26.12.2001 r. Kodeks Cywilny Federacji Rosyjskiej (rozdział 34 "Dzierżawa finansowa (leasing)") Federalna Ustawa "O przystąpieniu Federacji Rosyjskiej do Konwencji Ottawskiej Unidroit - O międzynarodowym leasingu kapitałowym" z 08.02.1998 r. Kodeks Podatkowy Federacji Rosyjskiej, część II, rozdział 25.

W Federalnej Ustawie "O leasingu" instrument ten zdefiniowany jest jako całokształt ekonomicznych i prawnych stosunków wynikłych w związku z zawarciem i realizacją umowy leasingu oraz w związku z nabyciem przedmiotu leasingu.
Zgodnie z art.3 §1 ustawy "O leasingu" przedmiotem leasingu mogą być wszystkie niekonsumpcyjne dobra, budynki, zabudowania, sprzęt, środki transportu i inne ruchome i nieruchome środki trwałe, które można wykorzystać w działalności gospodarczej. W §2 zawarta jest informacja, iż przedmiotem leasingu nie mogą być działki gruntowe i inne naturalne obiekty, a także środki trwałe, którymi swobodny obrót jest zakazany federalnymi aktami prawnymi lub dla których ustanowiono szczególny porządek obrotu.
Rozdział III, art. 20§ 4 mówi, iż w celach opodatkowania zysku płatności leasigowe zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach, są w całości zaliczane do kosztów związanych z produkcją lub jej realizacją. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że całość płatności leasingowych stanowi sumę, która pomniejsza podstawę opodatkowania dla podatku dochodowego przedsiębiorstw. Oznacza to, że nie tylko część odsetkowa raty, ale również jej część kapitałowa stanowi koszt leasingobiorcy.
Rozdział III art. 21 §1 i §2 informują, że przedmiot leasingu oddany leasingobiorcy zgodnie z umową leasingu jest zaliczany do składników majątku leasingobiorcy lub leasingodawcy, w zależności od postanowienia stron umowy. Strony umowy leasingowej mają prawo, zgodnie ze wzajemnym porozumieniem, zastosować przyspieszoną amortyzację przedmiotu leasingu. Odpisy amortyzacyjne są dokonywane przez stronę umowy leasingu, do składników majątku, której zaliczany jest przedmiot leasingu.
Wskaźnik przyspieszonej amortyzacji maksymalnie wynosi 3. Przyspieszonej amortyzacji podlegają wszystkie przedmioty leasingu za wyjątkiem samochodów osobowych i ciężarowych. Dla samochodów osobowych o wartości do 300 tyś. RUR (ok.10 tyś. USD) i dla samochodów ciężarowych o wartości do 400 tyś RUR (ok. 13,3 tyś USD) przewidziana jest amortyzacja ze wskaźnikiem 1, zaś powyżej wymienionych sum wskaźnik amortyzacji wynosi 0,5.
W efekcie zastosowania przyspieszonej amortyzacji zmniejszona zostaje podstawa opodatkowania środków trwałych – podatek od środków trwałych wynosi 2% i jest opłacany raz w roku. - znacznie szybciej zmniejsza się bilansowa wartość środka trwałego i tym samym podatek jest niższy. Omówione artykuły mają zasadnicze znaczenie dla dokonania przez przedsiębiorcę wyboru między usługą leasingową a kredytem bankowym.
Dzięki takiemu normatywnemu uregulowaniu tej sfery usług rozwijają się firmy leasingowe, a także możliwy jest rozwój przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych. Dla przedsiębiorstw, które nie posiadają własnych środków na finansowanie inwestycji, leasing jest najlepszą i najczęściej jedyną – ze względu na mniejszą dostępność kredytu bankowego – możliwością odnowienia, czy też wymiany parku maszynowego, zwiększenia produkcji i zwiększenia jej konkurencyjności.

Dzisiaj w Rosji konkurencja w każdej branży jest ogromna. Firmy z całego świata pragną znaleźć dla siebie miejsce na tym potężnym rynku. Z każdym rokiem o to miejsce jest coraz trudniej, walka o klienta jest bardzo zaciekła, tym bardziej, że już w niepamięć odeszły czasy rosyjskiego konsumenta, który kupi wszystko, co tylko mu się zaproponuje nie zwracając uwagi na jakość towaru. Dwa podstawowe czynniki, które decydują tu o popularności produktu, to cena i jakość, przy czym wymagania, co do jakości są duże i wciąż rosnące. Dlatego też próby sprzedawania produktu taniego, ale o złej jakości na pewno nie zapewnią żadnemu producentowi długookresowego sukcesu, a jego miejsce zajmą konkurenci produkujący może drożej, ale lepiej.

Rosyjscy przedsiębiorcy zmuszeni są do sprostania konkurencji zachodnich firm, aby produkować lepiej i taniej konieczna jest całkowita lub częściowa wymiana parku maszynowego, dlatego też szukają sposobów sfinansowania inwestycji. Należy jednak przyznać, że świadomość istnienia takiego instrumentu jak leasing wśród rosyjskich przedsiębiorców jest jak na razie stosunkowo niska. Działające w Rosji firmy leasingowe oferują najczęściej następujące warunki:

• czynsz inicjalny w wysokości 20-30% wartości przedmiotu leasingu,
• okres trwania umowy leasingowej waha się od pół roku do czterech lat (rosyjskie banki rzadko udzielają kredytów na czas dłuższy niż rok),
• roczna stawka procentowa w firmach leasingowych uzależniona jest od wartości transakcji, wysokości czynszu inicjalnego, umów firmy leasingowej z bankami, okresu trwania umowy leasingowej, jakości klienta i waha się ona od 12% do 22%,
• coraz częściej firmy leasingowe nie wymagają dodatkowej gwarancji, czy zastawu (jak to jest w przypadku banków), a sam przedmiot leasingu traktują jako wystarczające zabezpieczenia transakcji,
• stosunkowo wysoka minimalna wartość transakcji, w większości przypadków firmy leasingowe nie zajmują się finansowaniem operacji poniżej 15 tyś. USD, nieliczne oferują swoje usługi przy transakcjach od 5 tyś USD

Wśród rosyjskich przedsiębiorców dość dużą popularnością cieszy się leasing zwrotny, kiedy to przedsiębiorstwo posiada już jakiś majątek, maszyny, urządzenia i odsprzedaje je firmie leasingowej, a następnie zawiera umowę leasingu, której przedmiotem jest właśnie owo urządzenie. Pozwala to przedsiębiorstwu wyswobodzić wolne środki obrotowe, jednocześnie bez utraty możliwości wykorzystywania danego urządzenia w swej działalności.

Na moskiewskim rynku leasingowym działa także jedna z polskich firm - "Carcade Leasing", założona przez polską firmę leasingową "Carcade Invest" w 1996 r . Pierwsze biuro firmy powstało w Kaliningradzie, rok później otwarto oddział moskiewski. Firma bardzo szybko się rozwija, od września b.r. działa już drugie biuro w Moskwie. "Carcade Leasing" działa w kręgu małego i średniego biznesu. Swój sukces "Carcade" zawdzięcza m.in. tym, iż oferuje bardzo niski próg transakcji minimalnej, współpracuje zarówno z przedsiębiorstwami będącymi osobami prawnymi jak i z przedsiębiorcami nie posiadającymi osobowości prawnej (większość firm leasingowych świadczy usługi tylko osobom prawnym), oferuje leasing nawet do czterech lat, gdy większość firm proponuje finansowanie projektu na okres nie dłuższy niż dwa lata. Nadto "Carcade" nie wymaga od swoich klientów całkowitej spłaty zobowiązań wynikających z jednej umowy leasingowej, by zawrzeć kolejną umowę o finansowaniu innego projektu z tymże klientem, co w praktyce innych firm leasingowych jest rzadkością.

Najczęściej przedmiotem leasingu w Rosji są:

• środki transportu,
• urządzenia do budowy dróg i inne maszyny budowlane,
• urządzenia dla przemysłu spożywczego,
• sprzęt chłodniczy,
• urządzenia dla poligrafii,
• komputery i urządzenia biurowe,
• urządzenia magazynowe,
• wyposażenie sklepów,

Silnemu rozwojowi leasingu sprzyja również przewaga korzyści płynących z zastosowana tego instrumentu finansowego nad kredytem. Podstawowe atuty leasingu w porównaniu z kredytem to przepisy podatkowe, dostępność, stosunkowo długi okres trwania umowy leasingowej, brak konieczności dodatkowych gwarancji ze strony leasingobiorcy.

Za jedną z głównych barier rozwoju rynku usług leasingowych w Rosji należy uznać nieznajomość tego instrumentu, niedoinformowanie przedsiębiorców i to nie tylko przedstawicieli małego i średniego biznesu, ale także menadżerów zarządzających dużymi firmami. Nieprzewidywalność rosyjskiej gospodarki sprawia, iż firmy sektora usług finansowych działają w środowisku zwiększonego ryzyka, co sprawia, że usługa leasingowa jest stosunkowo droga. Ponadto firmy leasingowe często spotykają się z problemami określenia możliwości płatniczych klienta. Dzieje się tak głównie dlatego, że do dzisiaj niewiele jest w Rosji firm, których faktyczna sytuacja finansowa jest odzwierciedlona w prezentowanych przez nie dokumentach. Najczęściej w rzeczywistości doskonale prosperująca firma ma fatalne wskaźniki ekonomiczne figurujące w dokumentacji. Powodem tego stanu rzeczy jest nierealny system podatkowy Rosji, który sprawia, iż nawet najlepiej działający przedsiębiorca nie jest w stanie płacić wszystkich podatków, gdyż gdyby chciał to czynić bardzo szybko zakończyłby swoją działalność. Strach przed "jednodniewkami" czyli firmami zakładanymi z celem przeprowadzenia jednej transakcji, po której firma znika i nikt jej nigdy nie odnajduje, powoduje, że nowo otwarte przedsiębiorstwa napotykają duże problemy na drodze poszukiwania środków finansowania swojej działalności.

Jednakże mimo wielu mankamentów rosyjskiej sfery ekonomicznej należy stwierdzić, że Rosja znajduje się na drodze ogromnego rozwoju gospodarczego i jest to widoczne w każdej gałęzi gospodarki. W tej chwili rosyjski system nadal jest dopiero systemem kształtującym swe ostateczne oblicze, jednakże wydaje się, iż przybiera ono coraz bardziej regularne rysy. Dotyczy to również branży pozabankowych usług finansowych, która choć wciąż jeszcze daje możliwości zaistnienia na rynku i rozwoju, pomimo dużej konkurencji w tym sektorze usług, to jednak dąży w kierunku stabilizacji.

Moskwa - Izabela Sielecka

Powrót