Rynki zagraniczne.

Powrót

: Unia Europejska

04-04-24

VAT - europejski numer VAT

Coraz częściej przedsiębiorcy pytają o tzw. NIP europejski, który będzie wymagany po wejściu Polski do Unii. O jaki numer chodzi?

Tzw. NIP europejski to numer podatnika VAT dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego. W Polsce numerem takim będzie oczywiście NIP, nazywany numerem VAT UE.

Podatnicy, którzy mają kontakty handlowe z firmami z innych krajów Unii (w tym i z krajów, które do Unii wstępują razem z nami, np. Litwą, Słowacją, Czechami itp.) powinni wystąpić do właściwego ze względu na miejsce rejestracji podatnika VAT urzędu skarbowego z wnioskiem o nadanie numeru VAT UE. Ten numer będzie po prostu numerem NIP poprzedzonym literami PL, a samo nadanie odbędzie się w drodze zgłoszenia aktualizacyjnego VAT-R. Formularz zgłoszenia VAT-R i VAT-R.UE dostępny jest na stronach Ministerstwa Finansów.

Formaty numerów VAT

Nie ma jednego europejskiego formatu takiego numeru. Poniżej przedstawiono stosowane numery VAT w poszczególnych krajach UE:

Państwo Kod Numer VAT Liczba znaków Uwagi Austria AT U12345678 9 Pierwszy znak to zawsze U Belgia BE 123456789 9 tylko cyfry Cypr CY 12345678X 9 Litera na ostatniej pozycji Czechy CZ 12345678 lub123456789 lub1234567890 8, 9 lub 10 tylko cyfry Dania DK 12345678 8 tylko cyfry Estonia EE 123456789 9 tylko cyfry Finlandia FI 12345678 8 tylko cyfry Francja FR 12345678901 11 Na pierwszym i drugim miejscu może również wystąpić litera (za wyjątkiem I oraz O) Grecja EL 123456789 9 tylko cyfry Hiszpania ES X12345678 lub12345678X lubX1234567X 9 Na pierwszym lub ostatnim miejscu występuje litera Holandia NL 123456789B12 12 Końcówka składa się z litery B i dwóch cyfr Irlandia IE 1234567X lub1X23456X 8 Litera na ostatnim miejscu. Na drugim może być litera, cyfra lub znak + lub* Litwa LT 123456789 lub123456789012 9 lub 12 tylko cyfry Luksemburg LU 12345678 8 tylko cyfry Łotwa LV 12345678901 11 tylko cyfry Malta MT 12345678 8 tylko cyfry Niemcy* DE 123456789 9 tylko cyfry Polska PL 1234567890 10 tylko cyfry Portugalia PT 123456789 9 tylko cyfry Słowacja SK 123456789 lub1234567890 9 lub 10 tylko cyfry Słowenia SI 12345678 8 tylko cyfry Szwecja SE 123456789012 12 tylko cyfry Węgry HU 12345678 8 tylko cyfry Wielka Brytania GB 123456789 lub123456789012 lubGD123 lubHA123 5, 9 lub 12 Numer pięcioznakowy zawierający litery GD oznacza podmiot rządowy, litery HA podmiot służby zdrowia Włochy IT 12345678901 11 tylko cyfry

Źródło: Ministerstwo Finansów

Niemcy są szczególnym przypadkiem, gdyż podmioty posiadają tam dwa numery VAT: jeden dla celów wewnętrznych, drugi dla potrzeb handlu wewnątrz wspólnotowego. Format tego drugiego podany jest w tabeli, natomiast ten dla potrzeb krajowych składa się z 10 lub 11 cyfr o różnej strukturze, w zależności od landu.

Do czego potrzebny jest ten numer?

Numer VAT UE potrzebny jest do stosowania stawki 0% przy dostawie bądź nabyciu wewnątrzwspólnotowym. W związku bowiem z likwidacją granic celnych pomiędzy państwami Unii nie jest już możliwe stosowanie dokumentu SAD i odprawy celnej jako warunku do korzystania z zerowej stawki VAT przy eksporcie. Zresztą, przy transakcjach pomiędzy podmiotami z państw Unii stosujemy termin wewnątrzwspólnotowego nabycia lub dostawy, a pojęcie eksportu i importu zarezerwowane jest dla transakcji z podmiotami spoza UE. W związku z utratą możliwości kontroli zasadności zastosowania stawki 0% VAT, konieczne stało się wprowadzenie innego mechanizmu. Mechanizmem tym jest właśnie specjalny numer VAT UE oraz baza informacji o podatnikach VAT. Warto zauważyć, że jeżeli naszym odbiorcą jest firma z innego państwa UE, to przed zastosowaniem zerowej stawki VAT musimy się upewnić, że nasz kontrahent jest zarejestrowanym podatnikiem VAT UE. Inaczej, grożą nam sankcje związane z błędnym zastosowaniem stawki podatku VAT. Nie dziwmy się więc, jeśli również nasi dostawcy nalegać będą na przedstawienie stosownych potwierdzeń. Nie jesteśmy jednak ograniczeni wyłącznie do przedstawianych nam dokumentów.

Jak sprawdzić numer VAT?

Numer VAT można sprawdzić poprzez bazę informacji o podatnikach VAT. Każdy kraj prowadzi taką bazę i można tam sprawdzić, czy numer VAT jest prawidłowy oraz czy odpowiada podanej nazwie i adresowi firmy. Samą poprawność numeru (bez adresu i nazwy) można również sprawdzić w bazie prowadzonej przez Komisję Europejską:

http://www.europa.eu.int/comm/taxation_customs/databases/vies_en.htm

Oczywiście, numery VAT będzie można sprawdzać poprzez polskie urzędy skarbowe.

Czy specjalny numer VAT to jedyny warunek?

Na posiadaniu i stosowaniu numeru VAT UE nie wyczerpują się wymogi związane ze stosowaniem zerowej stawki VAT. Warunki stosowania zerowej stawki VAT określa art. 42 [w projekcie ustawy był to art. 37] nowej ustawy o VAT: "Art. 42.

1. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że:
   1. podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej i podał ten numer oraz swój numer, o którym mowa w art. 97 ust. 10, na fakturze stwierdzającej dostawę towarów;
   2. podatnik przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, o którym mowa w art. 99, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
2. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uznaje się za spełnione również wówczas, gdy nie są spełnione wymagania w zakresie:
   1. nabywcy - w przypadkach, o których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 3 i 4;
   2. dokonującego dostawy - w przypadku, o którym mowa w art. 16.
3. Dowodami, o których mowa w ust. 1 pkt 2, są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:
   1. dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju - w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi);
   2. kopia faktury dostawy;
   3. specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku;
   4. dokument potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju - z zastrzeżeniem ust. 4 i 5.
4. W przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez jego nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, podatnik oprócz dokumentów, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3, powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:
   1. imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów;
   2. adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby lub miejsca zamieszkania nabywcy;
   3. określenie towarów i ich ilości;
   4. potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
   5. rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary lub numer lotu - w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego.
5. 5 - 10 [pominięto - dotyczą nowych środków transportu]
6. W przypadku gdy dokumenty, o których mowa w ust. 3-5, nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju towarów, dowodami, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła dostawa wewnątrzwspólnotowa, w szczególności:
   1. korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;
   2. dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;
   3. dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny - dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania.
7. Jeżeli warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie został spełniony przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany okres, podatnik wykazuje tę dostawę w ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3, jako dostawę na terytorium kraju.
8. Otrzymanie przez podatnika dowodu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w terminie późniejszym niż określony w ust. 12 upoważnia podatnika do dokonania korekty złożonej deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej, o której mowa w art. 100 ust. 1, w której wykazał dostawę towarów.
9. Przepisy ust. 1-4 i 11-13 stosuje się odpowiednio do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, o której mowa w art. 13 ust. 3.
10. 10 - 16 [pominięto - dotyczą delegacji dla Ministra Finansów do wydania rozporządzeń]"

Jak widać z powyższego artykułu dokumentacja dostawy wewnątrzwspólnotowej nie będzie prosta i należy zbierać wszelkie dokumenty mogące służyć uzasadnieniu zastosowania zerowej stawki VAT. Jeszcze raz należy podkreślić, że skutki błędnego zastosowania zerowej stawki VAT obciążają wystawcę faktury i tym większa powinna być staranność podatnika.

Co z kaucją gwarancyjną?

Zgodnie z zamierzeniem rządu w niektórych przypadkach podmioty rejestrujące się jako podatnik VAT UE będą musiały wpłacić kaucję gwarancyjną (art. 97 ustawy). Będzie tak jeżeli podatnik rozpoczął wykonywanie czynności opodatkowanych w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o nadanie statusu podatnika VAT UE. Jeżeli podatnik nie wpłaci (bądź nie zabezpieczy, np. obligacjami Skarbu Państwa) kaucji, to zostanie mimo wszystko zarejestrowany, z tym że czas zwrotu podatku wydłuży się do 180 dni. To zabezpieczenie interesów fiskusa było krytykowane jako bardzo restrykcyjne (wysokość kaucji wynosi 250 000 zł) jednak zostało utrzymane.

Informacje podsumowujące

W związku z handlem wewnątrzwspólnotowym pojawi się jeszcze jeden obowiązek, a mianowicie podmioty dokonujące transakcji wewnątrzwspólnotowych będą musiały sporządzać tzw. informacje podsumowujące.

Informacje podsumowujące składane są kwartalnie do urzędu skarbowego i polegają na podaniu obrotów z każdym z zagranicznych kontrahentów (z UE) z podaniem ich numerów VAT. Informacje podsumowujące wymieniane są pomiędzy państwami Unii i są system kontroli prawdziwości deklarowanych przez podatników transakcji.

Tekst ustawy oraz rozporzadzeń znaleźć można na stronach Ministerstwa Finansów:

http://www.mf.gov.pl/index.php?wysw=4&sgl=2&dzial=135

Opracowanie: EIC w Warszawie

Powrót