Korzyści i koszty integracji RP z UE

Dlaczego przystąpienie Polski i innych krajów aplikujących do Unii Europejskiej leży w interesie krajów członkowskich?

Rozszerzenie UE o nowych członków z Europy Środkowej i Wschodniej przyniesie m.in.:

• większą stabilność polityczną i wzrost bezpieczeństwa na kontynencie europejskim,
• potencjalne zwiększenie rozmiarów rynku zbytu w ramach jednolitego rynku UE dla poszczególnych przedsiębiorców z krajów członkowskich Unii, co w konsekwencji powinno mieć pozytywny wpływ na podtrzymanie wzrostu gospodarczego na całym obszarze UE /np. wg szacunków Austriackiego Instytutu badań nad Gospodarką
• otwarcie rynków krajów ościennych po 1989 roku przyniosło wzrost PKB Austrii o 1,3 %/,
• co najmniej utrzymanie poziomu zatrudnienia na rynku pracy UE w sektorach eksportujących - utrzymujący się deficyt handlowy krajów aplikujących w obrotach z Unią jest źródłem tworzenia nowych miejsc pracy w krajach członkowskich, co będzie miało miejsce również po rozszerzeniu, szczególnie w branżach reprezentujących wysoki poziom technologii i kapitałochłonnych /wzrost zatrudnienia netto/. Wg szacunków w/w Instytutu otwarcie rynków ościennych wykreowało w Austrii po 1989 roku 20 tys. nowych miejsc pracy,
• większe bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, przepływów kapitałowych, podejmowanych decyzji inwestycyjnych itp.,
• zwiększenie pewności obrotu prawnego, dodatkowe możliwości podejmowania pracy w Polsce, w tym awansu zawodowego, głównie dla średniej kadry zarządzającej,
• wzrost szeroko pojętej konkurencyjności gospodarki europejskiej w stosunku do gospodarek Ameryki Północnej i Środkowej oraz Daleko- Wschodniej Azji,
• prawdopodobnie, jako konsekwencja powyższych zmian, obniżenie poziomu cen i usług dla konsumentów na rynku UE, co może również stymulować wzrost gospodarczy,
• przyjęcie wysokich standardów ochrony środowiska w UE spowoduje poprawę sytuacji ekologicznej w nowych krajach członkowskich, a co za tym idzie na całym kontynencie europejskim.

Wg szacunków RCSS korzyści te to:

• podwyższenie tempa wzrostu PKB o 1,4 punktu procentowego w latach 2001-2005 oraz o 0,7 punktu w latach 2006-2010
• zwiększenie dynamiki inwestycji i konsumpcji o ok. 2 punktów procentowych w latach 2001-2005
• stopniowe zwiększanie dynamiki eksportu (po początkowym wzroście importu) o ok. 2 punkty procentowe rocznie w latach 2006-2010
• zahamowanie inflacji ( w 2010 ma wynieść ona 4,4% w porównaniu do 7,8% bez członkostwa).

Jakie koszty poniesie Polska przystępując do Unii Europejskiej?

Koszty transformacji gospodarczej nie są ceną członkostwa w Unii, ale ceną wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki. Koszty te poniesiemy niezależnie od tego, czy Polska przystąpi do Unii, czy też nie.

Korzyści ekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższają koszty związane z dostosowaniem do członkostwa w Unii. Pojecie kosztów nie jest zresztą jednoznaczne. To, co jedni uważają za koszt polityczny (np. przeniesienie części uprawnień państwa na rzecz instytucji Unii Europejskiej), dla innych jest zyskiem w postaci współudziału w procesach decyzyjnych UE.

Koszty ekonomiczne związane z dostosowaniem i restrukturyzacją gospodarki dają w perspektywie zysk - jej modernizację oraz wzrost efektywności i konkurencyjności. Wzrost kosztów pracy dla jednych, może dla drugich oznaczać wzrost płac i poziomu życia.

Czy wejście do Unii Europejskiej nieuchronnie zagrozi polskiej gospodarce?

Teza ta sprzeczna jest z doświadczeniem państw przystępujących dotychczas do Unii Europejskiej. Do Unii Europejskiej przystępowały już biedniejsze kraje (w których PKB był niższy od średniego w Unii Europejskiej) np. Portugalia i Hiszpania, które dzięki Unii odniosły poważne korzyści gospodarcze poprzez większy strumień inwestycji zagranicznych, silniejsza dyscyplinę monetarna, pomoc w modernizacji infrastruktury i dostęp do rynku Unii. Członkostwo w Unii nie będzie polegać na gwałtownym wystawieniu polskich przedsiębiorstw na konkurencję ze strony firm z Unii Europejskiej. Przystępowanie Polski do Unii jest i będzie procesem etapowym, a nie wejściem jednorazowym, gwałtownym. Członkostwo w Unii będzie ukoronowaniem tego procesu, a i po jego uzyskaniu nastąpi okres przejściowy pozwalający polskim podmiotom na pełne włączenie się w obieg Rynku Wewnętrznego Unii.

Czy po przystąpieniu do Unii Europejskiej w Polsce wzrosną podatki?

W procesie harmonizacji podatkowej państwa członkowskie nie mogą nakładać na towary pochodzące z innych państw członkowskich żadnych bezpośrednich lub pośrednich podatków wyższych niż obowiązujące na ich terytorium. Traktat o Wspólnocie Europejskiej zakłada harmonizacje podatku obrotowego, akcyzowego i innych podatków pośrednich. Dotyczy to więc podatku od wartości dodanej (VAT) i podatku od wyrobów konsumpcyjnych. Stawki tych podatków nie zostały jednak ujednolicone. Ustalono jedynie pewne minimalne ich poziomy. Na trudności napotyka harmonizacja podatków bezpośrednich takich jak podatek od wynagrodzeń, podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych. Najważniejszy dla obywateli podatek (od dochodów osobistych) nie podlega regulacjom europejskim i pozostanie prawdopodobnie domeną poszczególnych państw. Stąd też nie będzie potrzeby negocjowania przez Polskę stawek tych podatków.

Czy po wstąpieniu Polski do Unii wzrośnie ochrona konsumentów?

Tak, ponieważ polityka konsumencka Unii Europejskiej stanowi jeden z filarów funkcjonowania Rynku Wewnętrznego. Działania Unii uzupełniają działania państw członkowskich podejmowane dla ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i interesów ekonomicznych konsumentów i zapewnienia im odpowiednich informacji. Istotne dla polityki Unii Europejskiej w zakresie ochrony konsumentów są prace normalizacyjne Europejskiego Komitetu Norm (CEN) oraz Europejskiego Komitetu Norm Elektrotechnicznych (CENELEC). Interesy konsumentów reprezentuje również pozarządowe Biuro Europejskiej Unii Konsumentów.

Jak wygląda kalendarium przyjmowania Polski do UE na tle dotychczasowych rozszerzeń Unii?

Kraj	Data złożenia aplikacji	Rozpoczęcie negocjacji	Koniec negocjacji	Akcesja
Wlk. Brytania	1967	1970	1972	1973
Dania	1967	1970	1972	1973
Irlandia	1967	1970	1972	1973
Grecja	1975	1976	1979	1981
Portugalia	1977	1978	1985	1986
Hiszpania	1977	1978	1985	1986
Austria	1989	1993	1994	1995
Szwecja	1991	1993	1994	1995
Finlandia	1992	1993	1994	1995
Polska	1994	1998	2001	2003

Polska gospodarka a warunki z Maastricht

Polska zostanie przyjęta do UE w czasie, gdy unia walutowa będzie już uruchamiana. Uczestnictwo Polski w tym przedsięwzięciu niedługo po wstąpieniu do Unii Europejskiej nie wydaje się być jednak możliwe, z powodu nie wypełniania przez Polskę kryteriów z Maastricht.

Na dzień dzisiejszy Polska spełnia lub jest bliska spełnienia kryteriów dotyczących deficytu budżetowego i długu publicznego. Najtrudniejszym do spełnienia wymogiem jest natomiast obniżenie stopy inflacji, która przekracza kryterium o ponad 10%.

Wypełnienie kryteriów z Maastricht i udział Polski w Unii Gospodarczej i Walutowej nie jest warunkiem wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, uważane jest to jednak za naturalną konsekwencję przyszłego członkostwa.

Im szybciej Polska spełni kryteria spójności określone w Traktacie z Maastricht, tym prędzej zagwarantowany zostanie długofalowy wzrost gospodarczy i tym szybciej Polska będzie mogła korzystać z takich dobrodziejstw unii gospodarczej i walutowej jak:

• obniżenie kosztów obrotów ze względu na stosowanie euro we wszystkich transakcjach,
• obniżenie kosztów zarządzania finansami wewnątrz firmy,
• obniżenie ryzyka kursowego, obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej i zmniejszenie poziomu rezerw z tym związanych z ograniczaniem ryzyka kursowego,
• obniżenie stóp procentowych,
• wzmocnienie makroekonomicznej stabilności w następstwie utrzymywania silniejszej dyscypliny przez nowe instytucje walutowe,
• zwiększenie stabilności w sferze realnej, co wiązać się będzie z polepszeniem warunków produkcji.

Po wejściu do Unii Gospodarczej i Walutowej polscy producenci, inwestorzy, eksporterzy i importerzy pozbędą się konieczności ponoszenia kosztów związanych z zabezpieczeniem przed zmianami kursów walut, ponieważ przestaną być narażeni na ryzyko kursowe. Dużo zyskają małe i średnie przedsiębiorstwa, które uzyskają tańszy dostęp do informacji o warunkach panujących na rynku i o możliwościach rozwoju.

Obywatele będą otrzymywali dochody w euro, co umożliwi im dokonywanie opłat w Polsce i za granicą bez konieczności wymieniania walut i ponoszenia związanych z tym kosztów.

Tekst opracowany przez Ministerstwo Gospodarki.