Powrót

Unia Europejska.

Autor: dr Tadeusz Trocikowski

Społeczno - ekonomiczne aspekty integracji krajów Europy Środkowo - Wschodniej z Unią Europejską.

---

Członkostwo w Unii Europejskiej stanowi dla Polski historyczną szansę. Unia grupuje bowiem kraje stabilne politycznie, należące do najwyżej rozwiniętych gospodarczo, stosujących najwyższe standardy technologiczne, ekologiczne, socjalne.

Historia poszerzenia struktur europejskich dowodzi, że polityki unijne mają pozytywny wpływ na sytuację krajów biedniejszych. Dzięki wejściu do Jednolitego Rynku, znaczącym transferom finansowym w ramach budżetu Unii Europejskiej oraz dostosowaniu do wspólnych norm kraje te w ostatnich 15 -20 latach dokonały olbrzymiego skoku cywilizacyjnego. Dziś Polska stoi przed podobną szansą.

Jednak w ostatnim okresie czasu daje się zaobserwować zjawisko malejącego społecznego poparcia w wielu krajach Unii Europejskiej dla jej poszerzenia a politycy coraz to bardziej oddalają perspektywę akcesji nowych członków.

Wyniki najnowszego 53-go sondażu opinii publicznej przeprowadzonego przez Eurobarometr wskazują, iż w okresie od jesieni 1999 r. do wiosny 2000 r. nastąpił 5-procentowy spadek poparcia społecznego dla rozszerzenia w skali całej Unii Europejskiej. Na wiosnę br. przeciętnie tylko 38 % (43%) obywateli krajów członkowskich deklarowało poparcie dla rozszerzenia Unii. Proces rozszerzenia cieszył się poparciem przynajmniej połowy respondentów tylko w trzech krajach członkowskich, tj. Szwecji, Danii i Grecji. Największe średnie poparcie dla akcesji krajów Europy Środkowo - Wschodniej odnotowano w Szwecji - 61%, najmniejsze we Francji - 26%.

Spadek akceptacji społecznej dla rozszerzenia nastąpił we wszystkich krajach członkowskich - poza Hiszpanią i Portugalią - i wahał się w granicach od 1% do 8%. Znaczący spadek poparcia nastąpił przede wszystkim w krajach, w których opinia publiczna jest "tradycyjnie" najbardziej sceptyczna wobec rozszerzenia, tj. Francji o 8 punktów procentowych do zaledwie 26% (34%), Luksemburgu o 7 punktów procentowych do 34% (41%), Wielkiej Brytanii o 6 punktów procentowych do 35% (41%), Austrii o 5 punktów procentowych do 30 % (35%), Belgii i Niemczech o 4 punkty procentowe do odpowiednio 38 % (42%) i 34% (38%) poparcia.

Spada również stopień poparcia społeczeństwa polskiego dla integracji naszego kraju z Unią Europejską. Według ostatniego sondażu OBOP (listopad 2000), mniej niż połowa Polaków (47%) popiera nasze członkostwo w Unii Europejskiej, 17% respondentów jest mu przeciwna. Dokładnie dwa lata temu, w listopadzie 1998 roku poparcie dla naszego wejścia do Unii Europejskiej wynosiło 64%, przeciwnych było 9% ankietowanych. Rośnie tylko liczba przeciwników z 12% w maju 1999. do 17% w listopadzie br.

Aprobata integracji Polski z Unią Europejską, wyrażona w gotowości poparcia jej w ewentualnym referendum, jest tym częstsza, im wyższy status społeczno - materialny badanych: wyższe wykształcenie i większe deklarowane dochody per capita w rodzinie, a także im większe zadowolenie z materialnych warunków życia. Stosunkowo bardziej pro integracyjnym nastawieniem charakteryzują się także ludzie młodzi - do 24 roku życia (73% zwolenników integracji). Wśród grup społeczno - zawodowych za wejściem Polski do Unii Europejskiej najczęściej opowiadają się osoby pracujące na własny rachunek (78%), kadra kierownicza i inteligencja (73%), a wśród osób biernych zawodowo - uczniowie i studenci (74%) oraz gospodynie domowe (70%). Rolnicy są jedyną grupą, w której wyraźnie przeważa sprzeciw wobec integracji aprobuje ją tylko niewiele więcej niż jedna trzecia (34%), odrzuca zaś ponad połowa (58%). Wśród ogółu ludności wiejskiej poziom poparcia dla integracji, choć niższy od średniego w społeczeństwie, jest wyraźnie niższy niż wśród samych rolników (za członkostwem Polski w Unii Europejskiej chciałoby głosować 51% mieszkańców wsi, przeciw - 34%).

Jednym z powodów jest brak dostatecznej informacji i wiedzy w naszym społeczeństwie na temat korzyści i kosztów integracji z Unią Europejską.

Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom Zakład Integracji Europejskiej Wyższej Szkoły Humanistyczno - Ekonomicznej we Włocławku w dniach 23 - 24 listopada br. zorganizował międzynarodową konferencję naukową nt. "Społeczno - ekonomiczne aspekty integracji krajów Europy Środkowo - Wschodniej z Unią Europejską" z udziałem gości z Niemiec, Hiszpanii, Litwy, Łotwy, Estonii oraz USA.

Tematyka konferencji obejmowała w głównej mierze problemy społeczne i ekonomiczne pojawiające się w procesach dostosowawczych i negocjacyjnych krajów Europy Środkowo - Wschodniej z Unią Europejską.

Z uwagi na obszerność zgłoszonych referatów zaproponowano, aby dyskusja odbyła się w pięciu sekcjach problemowych:

• "Konkurencyjność gospodarki a integracja z Unią Europejską"
• "Międzynarodowa współpraca gospodarcza a integracja z Unią Europejską"
• "Rolnictwo a integracja z Unią Europejską"
• "Finanse państwa a integracja z Unią Europejską"
• "Prywatyzacja inwestycje bezpośrednie w krajach Europy Środkowo - Wschodniej a integracja z Unią Europejską"

W trakcie dwóch dni obrad wygłoszono 59 referatów, 7 złożono do materiałów konferencji.

Podczas drugiej sesji plenarnej przedstawiono wnioski jakie przyjęto podczas obrad w sekcjach problemowych, przedstawiając je jako efekty członkostwa w Unii Europejskiej oraz wskazano na koszty związane z przyjęciem krajów Europy Środkowo - Wschodniej do struktur europejskich.

Należy stwierdzić, iż w prezentowanych wnioskach końcowych korzyści jakie osiągną kraje Europy Środkowo - Wschodniej z członkostwa w Unii Europejskiej zdominowały koszty integracji.

W sferze politycznej członkostwo krajów Europy Środkowo - Wschodniej stanowić będzie gwarancje bezpieczeństwa i utrwalenie demokratycznego modelu ustrojowego w tym obszarze Europy.

Przynależność do struktur europejskich umożliwi ponadto krajom kandydującym - współuczestnictwo w inicjowaniu i podejmowaniu decyzji na płaszczyźnie stosunków międzynarodowych, istotnych dla racji stanu i interesu poszczególnych krajów.

W sferze gospodarczej członkostwo krajów Europy Środkowo - Wschodniej w Unii Europejskiej może przyspieszyć tempo wzrostu gospodarczego poszczególnych krajów, czego przykładem jest Hiszpania. Korzyści z rozszerzenia osiągną również kraje Unii Europejskiej - dzięki zwiększeniu produkcji, głębszej specjalizacji i silniejszej konkurencji. Sprawozdawcy z sekcji "międzynarodowa współpraca gospodarcza a integracja europejska" stwierdzili, iż proces integracji ekonomicznej jest grą o sumie dodatniej, co oznacza, że wszyscy partnerzy mogą na niej skorzystać.

Rynki krajów kandydujących w konfrontacji z konkurencją unijną zmuszone będą do głębokiej restrukturyzacji przede wszystkim przemysłu, część przedsiębiorstw ulegnie likwidacji, a część która sprostała restrukturyzacji, działa już w warunkach silnej konkurencji.

Pracownicy z krajów Europy Środkowo - Wschodniej uzyskają dostęp do europejskiego rynku pracy. Dyplomy i kwalifikacje uzyskane w krajach kandydujących będą uznawane na obszarze Unii Europejskiej, ciągłość pracy będzie zachowana. Swoboda przemieszczania spowoduje, iż będzie można się osiedlić na terenie całej Unii. Przyjęcie rozwiązań prawa unijnego oznacza również nowe uprawnienia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochronę prawną kobiet przed tzw. dyskryminacja pośrednią.

Polityka regionalna Unii Europejskiej przewiduje pomoc dla regionów słabiej rozwiniętych w stosunku do średniego poziomu PKB w Unii i regionów o wysokim bezrobociu.

Na skutek większej stabilności prawnej i gospodarczej krajów kandydujących, prywatyzacji gospodarek oraz dostępu inwestorów zwiększy się napływ kapitału zagranicznego. Napływowi kapitału zagranicznego sprzyjać będą również relatywnie niższe koszty pracy w tym wysoko kwalifikowanej.

W wystąpieniach końcowych zabierający głos stwierdzili, iż konferencja w pełni spełniła swój cel, jej tematyka, liczba uczestników w tym duża grupa gości zagranicznych wskazują na potrzebę kontynuowania tego przedsięwzięcia. Organizatorzy zapowiadają, iż w przyszłym roku zorganizują podobne spotkanie niemniej jednak w innej formuje, będzie do Forum Międzynarodowe z udziałem przedstawicieli nauki i praktyki z wszystkich trzynastu krajów kandydujących do Unii Europejskiej.


Autor dr Tadeusz Trocikowski