Nowe możliwości dla polskich firm

Ostatnimi czasy w Polsce ze szczególną uwagą obserwowany jest wzrost gospodarczy i potencjał Kazachstanu. Obserwatorzy często podkreślają, że dziewiąte co do wielkości państwo świata o powierzchni 2,7 miliona kilometrów kwadratowych dysponuje niezwykle bogatymi złożami surowców naturalnych, dużymi terenami użytków rolnych, wykwalifikowaną kadrą i znaczącym potencjałem przemysłowym.

Jednocześnie o ile dziesięć lat temu PKB per capita w Kazachstanie wynosiło niewiele ponad 700 dolarów to w roku 2005 PKB na głowę mieszkańca wyniosło 3620 USD. Do roku 2008 Kazachstan może osiągnąć pułap 5800 dolarów, co będzie już kwotą na poziomie dzisiejszej Polski, Czech, Węgier czy Malezji.

Ten poziom Kazachstan osiągnął nieustannie doskonaląc swój model gospodarczy, przyswajając najnowsze osiągnięcia wiedzy, know-how, innowacje i nowe technologie. Kazachstan wykorzystuje doświadczenia krajów Zachodu oraz szybko rozwijających się krajów Ameryki Łacińskiej i Azji, by rozwiązywać problemy społeczne, reformować system emerytalny, bankowo-finansowy, urzędów państwowych i regulacji handlowej.

Dzięki stabilności polityki wewnętrznej, porozumieniu między narodami i wyznaniami oraz postępującemu wzrostowi gospodarczemu Kazachstan znacznie zwiększa wydatki z budżetu państwa na cele społeczne. Obecnie, według danych Banku Światowego, Kazachstan należy do grupy krajów ze średnim poziomem dochodów. Przez ostatnie 10 lat średnie dochody Kazachów wzrosły pięciokrotnie, prawie sześciokrotnie zwiększyły się średnie pensje, 25-krotnie wzrosła płaca minimalna, średnia miesięczna emerytura zwiększyła się 4,6 raza, wkłady osób fizycznych w bankach i wielkość wkładów na jednego mieszkańca wzrosły odpowiednio 35 i 37 razy. Wydatki państwa na gwarantowaną wartość bezpłatnej pomocy medycznej tylko w roku 2005 wzrosły ponad 1,7 raza w porównaniu z rokiem 2003.

Ogólnie przy średniej pensji 220 USD wzrost PKB w Kazachstanie w roku 2005 osiągnął 9,4 proc. Niezależnie od surowcowego wsparcia wzrostu gospodarczego (Kazachstan zajmuje 13 miejsce na świecie pod względem zapasów ropy) podstawowy wkład we wzrost PKB w roku 2005 wniosły budownictwo i rolnictwo. I tak na przykład jeśli w 2004 roku wkład budownictwa we wzrost PKB wyniósł 9,3 proc, to w 2005 roku zwiększył się on do 27,1 proc. W rolnictwie wartość produkcji globalnej w 2005 roku wzrosła o 6,7 proc. w porównaniu ze wskaźnikami roku 2004.

Wraz ze wzrostem gospodarczym w Kazachstanie dynamicznie rośnie poziom kapitalizacji rynku. Od momentu uzyskania niezależności gospodarka kraju przyciągnęła ponad 40 mld USD bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Klimat inwestycyjny został uznany za jeden z najprzyjaźniejszych w przestrzeni eurazjatyckiej. Inwestorzy wiedzą, że Kazachstan to godny zaufania partner, gwarantujący stabilność i zapewniający współpracę przynoszącą zyski obu stronom. Kazachstan jako pierwszy z WNP, otrzymał od UE i USA rating inwestycyjny jako państwo ze statusem gospodarki rynkowej.

Obecnie 85 proc. PKB Kazachstanu wypracowywane jest przez sektor prywatny, co w świetle wysokiego poziomu kapitalizacji rynku wewnętrznego stało się główną przyczyną wprowadzenia zmian w prawie "o inwestycjach zagranicznych". Kierując się zasadą zapewnienia jednakowych warunków startowych dla wszystkich podmiotów gospodarczych z obecnego prawa "o inwestycjach" wykreślono określenie "inwestycje zagraniczne". Jak widać, nie przewiduje się rozróżniania inwestorów w zależności od kraju pochodzenia.

Jednocześnie w przepisach precyzyjnie określony jest wykaz priorytetowych gałęzi gospodarki, które otrzymują preferencje inwestycyjne. Są to: rolnictwo i gospodarka leśna, produkcja żywnościowa, produkcja tekstylna, przemysł odzieżowy i skórzany, obróbka drewna, produkcja papieru i działalność poligraficzna, wytwarzanie produktów naftowych, przemysł chemiczny, produkcja wyrobów gumowych i plastikowych, produkcja gotowych wyrobów metalowych, budowa maszyn, produkcja sprzętu elektrycznego i aparatury RTV, technologia transportowa, budownictwo, badania i opracowania naukowe.

Przewidziano także kolejność ustanawiania ulg i preferencji indywidualnie dobranych do każdego projektu inwestycyjnego. Ulgi nie mogą obowiązywać dłużej niż pięć lat. Ulgi dla wcześniej podpisanych kontraktów pozostały w mocy.

Według międzynarodowych ekspertów arteria gospodarcza - system bankowo finansowy Kazachstanu - w pełni odpowiada europejskim standardom. Rezerwy walutowe ocenione są na 14 mld USD. Kazachstan jako pierwszy wśród krajów WNP stworzył Narodowy Fundusz, który ma na celu zabezpieczenie stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego i obniżenie uzależnienia od negatywnych czynników zewnętrznych. Rezerwy Funduszu wynoszą 8 mld USD, przy czym od 2006 roku rząd chce przekazywać wszystkie dochody z ropy naftowej na Narodowy Fundusz.

Pozytywnym czynnikiem sprzyjającym wzrostowi przedsiębiorczości jest według kazachskich biznesmenów znaczne ograniczenie liczby kontroli ze strony struktur państwowych i obniżenie stawek VAT z 20 do 15 proc. W celu dalszej poprawy mechanizmów polityki podatkowej rząd rozważa możliwość wprowadzenia stałej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych i uproszczenie systemu podatkowego dla biznesmenów.

Przystępując w 2007 roku do WTO Kazachstan stawia sobie za najważniejszy cel wejście do grona 50 najbardziej konkurencyjnych gospodarczo państw świata i zwiększenie do 2010 roku PKB na głowę mieszkańca ponad dwukrotnie. Kazachstan wychodzi przy tym z założenia, że pozytywna koniunktura cenowa i zapasy surowców powinny stać się trampoliną do dalszego rozwoju. Żeby w dalszym ciągu cementować realny sektor gospodarki i zmniejszać wpływ, jaki ma na nią wydobycie surowców, w Kazachstanie realizowana jest Strategia Rozwoju Industrialno-Innowacyjnego. Aktywnie rozwijają się branżowe skupiska przedsiębiorstw w priorytetowych sektorach gospodarki.

Jeśli wziąć pod uwagę, że 80 proc. obrotu towarowego Polski z krajami Azji Centralnej przypada na Kazachstan, to należy podkreślić, że kluczem do rozwoju stosunków Polski z krajami Centralno-Azjatyckimi jest dywersyfikacja struktury kazachsko-polskiego obrotu towarowego, którego wartość w 2005 roku wyniesie około 800 mln USD.

W związku z tym należy szczególnie mocno podkreślić, że obiektywna i aktualna wiedza na temat potencjału, trendów i tendencji w gospodarce Kazachstanu otwiera nowe możliwości dwustronnych stosunków gospodarczych. Wykorzystując mocną bazę prawną (Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, o współpracy gospodarczej, Umowa o współpracy kazachskiej Korporacji Ubezpieczeń Eksportu z KUKE) potencjał wykwalifikowanej kadry, częściowo wywodzącej się z 50-tysięcznej kazachskiej Polonii, duże zapasy surowcowe, ogólne pojmowanie gospodarki okresu przejściowego, brak barier psychologicznych i językowych polski biznes ma największe szanse na umocnienie swej pozycji i marki na rynku kazachskim.

Przystąpienie Polski do UE znacznie zwiększyło poziom nowoczesnej polskiej technologii. Dlatego polski biznes, uzbrojony w doświadczenia cyklu produkcyjnego, może przy współpracy prywatnych i rządowych inwestycji w Kazachstanie uzyskać bardzo realne możliwości funkcjonowania w branżowych skupiskach przedsiębiorstw takich jak "Hutnictwo", "Transport i Logistyka", "Przemysł tekstylny", "Materiały budowlane", "Przemysł żywnościowy", "Turystyka", "Produkcja urządzeń gazowych i naftowych" a także w czterech parkach technologicznych.

Równolegle z klasycznym podejściem do zawierania długoterminowych kontraktów (kupna - sprzedaży) kazachscy i polscy przedsiębiorcy, biorąc pod uwagę dużą odległość między naszymi krajami, coraz częściej wyrażają zainteresowanie wspólnym produkowaniem polskich towarów w Kazachstanie.

W związku z tym dalszemu umocnieniu pozycji polskich towarów i polskiego biznesu na kazachskim rynku posłuży zorganizowanie w Kazachstanie pierwszej Narodowej Wystawy Polski (16-18 maja br.), podczas której będzie można szeroko zademonstrować swoje osiągnięcia w sferze farmaceutyki, akcesoriów meblowych, wydobywczej, ropy naftowej i gazu, wysokich technologii, telekomunikacji, budowy maszyn, przemysłu tekstylnego, produktów żywnościowych, przetwórstwa i turystyki.

Należy przy tym pamiętać, że każdy polski produkt wyprodukowany w Kazachstanie to realna szansa na rozszerzenie geografii eksportu na sąsiednie kraje Azji Centralnej.

Ambasador Kazachstanu w Polsce: Aleksej Wołkow