Ocena

Autor: Małgorzata Pintera

Ocena instrumentów polityki handlu zagranicznego

Stopień wykorzystania instrumentów.

Ministerstwo Gospodarki opracowało plan pobudzania handlu zagranicznego na lata 1999 - 2002. Szczegółowo został opracowany program wdrożenia finansowych instrumentów wspierania eksportu. O użyteczności systemu wspierania eksportu najlepiej świadczy poniższa tabela, sporządzona na podstawie badań przeprowadzonych przez IKC HZ

Tabela
Stopień wykorzystania instrumentów specyficznych przez eksporterów

Wybrane instrumenty	Odsetek firm korzystających	Odsetek firm nie korzystających	Brak odpowiedzi
Rachunek dewizowy w banku	62%	30%	8%
Zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym poprzez terminowe transakcje walutowe	17%	75%	8%
Ulga podatkowa dla eksporterów z tytułu inwestycji	14%	80%	6%
Gwarancje bankowe dla kredytów eksportowych	13%	80%	7%
Ubezpieczenia kredytów i ryzyka eksportowego np. KUKE	9%	84%	7%
Poręczenia i gwarancje rządowe dla kontraktów eksportowych	3%	90%	7%
Subsydiowanie stopy procentowej kredytów eksportowych	2%	90%	8%

Z tabeli wynika, że poza możliwością posiadania rachunku dewizowego, tylko nieliczne firmy korzystają z instrumentów wspierania eksportu, a więc dotychczasowe działania polityki proeksportowej tylko w niewielkim stopniu wpływają na wzrost eksportu. Głównymi przyczynami, które powodują tak małe wykorzystywanie tych środków są:

• wysokie koszty,
• zbyt wielkie kryteria
• brak wiedzy eksporterów o danych instrumentach.

Według dyrektora Biura Związku Pracodawców Handlu Zagranicznego, Henryka Usakowskiego dla zwiększenia polskiego eksportu rząd powinien przede wszystkim opracować rozwój polityki przemysłowej na lata 2000-2010, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju branż eksportowych. Ponadto zauważył on, że państwo powinno:

• wspierać eksport produkcji rolno-spożywczej,
• ustabilizować politykę podatkową,
• reorganizować KUKE i rozszerzyć jej kompetencje o działalność rynkową,
• stałe monitorować kursu złotego i uprościć procedury odpraw celnych.

Wprowadzenie powyższych instrumentów wpłynęłoby na wzrost eksportu.

Nowe instrumenty wspierania eksportu

Oprócz wcześniej omówionych Ministerstwo Gospodarki planuje wprowadzeni nowych instrumentów wspierania eksportu. Na razie są to projekty, plany, które być może zostaną wkrótce wdrożone. W celu zbadania opinii MG przeprowadziło wśród 1000 eksporterów ankietę, w której respondenci mieli za zadanie ustosunkować się do nowych projektów. Poniżej podaję pozytywne opinie:

1. Utworzenie ze środków publicznych banku ds. finansowania handlu zagranicznego - 574 osoby
2. Utworzenie systemu promocji eksportu MG w Internecie - 842 osoby
3. Wprowadzenie systemu szkoleń eksportowych - 702 osoby
4. Wprowadzenie spójnego systemy nagród MG za szczególne osiągnięcia w eksporcie - 607 osób

Największe zainteresowanie eksporterów wzbudziła promocja polskiego eksportu przy wykorzystaniu Internetu. Taka forma promocji jest już stosowana przez niektóre WE-H, samorządy gospodarcze i inne organizacje tego typu. Respondenci opowiedzieli się pozytywnie za wszystkimi nowymi środkami wspieranie eksportu, tzn. każdy zyskał ponad połowę ocen pozytywnych.

System szkoleń eksportowych

Projekt ten zdobył ponad 70% pozytywnych opinii eksporterów. Duże zainteresowanie świadczy o braku wiedzy wśród eksporterów związanej z handlem zagranicznym. Respondenci uważają, że w trakcie szkoleń powinny być omówione następujące tematy:

• instrumenty wspierania eksportu i możliwości korzystania z nich,
• przepisy prawne w państwach, do których kierowany jest eksport,
• możliwości promocji na rynkach zagranicznych,
• specyfika poszczególnych rynków, zasady zawierania kontraktów.

10% ankietowanych eksporterów zwróciło również uwagę na konieczność poruszania tematów związanych z handlem z krajami b. ZSSR.

Finansowanie eksportu.

W Polsce nie ma jeszcze instytucji państwowej zajmującej się finansowaniem eksportu. Są plany, projekty MG utworzenia specjalistycznego banku ds. finansowania handlu zagranicznego (Eximbanku). Obecnie finansowaniem eksportu zajmują się banki komercyjne. KUKE wspólnie z bankami oferuje "kredyt pod polisę". Bank udziela eksporterowi kredytu, którego zabezpieczeniem jest cesja na bank polisy wystawionej przez KUKE. KUKE podpisała takie porozumienia między innymi z Bankiem Handlowym w Warszawie S.A., z Bankiem Rozwoju Eksportu S.A. i Bankiem Polska Kasa Opieki S.A.

Autor: Małgorzata Pintera